Hà Nội 25 °C
TP Hồ Chí Minh 28 °C
Hải Phòng 24 °C
Đà Nẵng 26 °C
Yên Bái 22 °C
  • Hà Nội Hà Nội 25°C
  • TP Hồ Chí Minh Hà Nội 28°C
  • Hải Phòng Hà Nội 24°C
  • Đà Nẵng Hà Nội 26°C
  • Yên Bái Hà Nội 22°C

Bí ẩn về hàng trăm bia đá cổ còn sót lại

Nhà nước và Pháp luật
14/02/2016 11:19
Duy Tuyên
aa
Những bia đá còn sót lại tại một số địa phương ở miền Tây Thanh Hóa được người dân xem là dấu tích của những ngôi mộ cổ. Có những nhận định cho rằng, đây là mộ của người Tày Thái và cũng có ý kiến khác là mộ của nghĩa quân Lam Sơn…


Bí ẩn hàng trăm bia đá cổ.

Khu mộ cổ bị bới tung để tìm vàng…

Xã Kỳ Tân, huyện Bá Thước nằm ven theo quốc lộ 217, cách trung tâm thành phố Thanh Hóa khoảng hơn 100km về phía Tây. Nơi đây theo người dân địa phương cho biết còn tồn tại nhiều bia đá của những ngôi mộ cổ. Theo ông Hà Văn Nguyệt - Chủ tịch UBND xã Kỳ Tân, huyện Bá Thước: “Khu mộ cổ đã bị người dân phá, lấn chiếm làm nương rẫy hết rồi, giờ không còn mấy nữa”.

Khu mộ cổ nằm trong vườn nhà ông Hà Văn Khâm.
Khu mộ cổ nằm trong vườn nhà ông Hà Văn Khâm.

Ông Hà Văn Minh, cán bộ văn hóa xã Kỳ Tân thông tin thêm: “Hiện giờ khu mộ cổ không còn là mộ cổ nữa... Dấu tích thì chỉ còn bia và các vỉa than”. Cũng theo ông Minh, trên địa bàn bản Bo Thượng có khoảng 200 ngôi mộ nằm rải rác trên diện tích khoảng 3 - 4 héc ta.

Theo phản ánh thì ở những khu vực mộ cổ, có người đã từng phát hiện vàng, bạc và các đồ sành sứ... Đã có người phát hiện khuyên tai bằng bạc; còn bạc nén có mộ có, có mộ không. Ngoài ra, người dân còn phát hiện bát, chum bằng sành sứ, ấm chén cổ. Đặc biệt, vòng tay được tìm thấy nhiều, có khi phát hiện cả tạ. Ông Minh nhận định, những vật được tìm thấy ít ra cũng có niên đại vào khoảng thế kỷ 13. Từ những năm 1985 trở về trước, người dân đập rất nhiều, giờ thì không còn nữa.

Những bia đá còn sót lại.
Những bia đá còn sót lại.

Theo lời chỉ dẫn của lãnh đạo xã Kỳ Tân, chúng tôi tìm vào làng Bo Thượng - nơi được cho là đang tồn tại nhiều dấu tích của những ngôi mộ cổ. Khu vườn của gia đình ông Hà Văn Khâm (70 tuổi) hiện còn có những bia đá của những mộ cổ và cả dấu vết đào bới từ nhiều năm về trước. Khi nghe hỏi về những ngôi mộ cổ, ánh mắt ông dò xét, sau một hồi trò chuyện, ông Khâm bắt đầu cởi mở hơn. “Tôi lớn lên nghe nói có trống đồng, nhưng chưa biết nằm ở chỗ nào. Thời gian trước, có nhiều người đến dò nhưng không dò đến nơi”, ông Khâm cho biết.

Nói đoạn, ông dẫn chúng tôi ra phía sau khu vườn của gia đình mình, qua quan sát thì hiện nay, trong vườn của gia đình ông chỉ còn sót lại rất ít những bia đá nằm rải rác trong các bụi cây. Khi chúng tôi thắc mắc, ông Khâm giải thích, đây không phải là đá tự nhiên mà do con người cắm xuống để đánh dấu ngôi mộ. Sở dĩ những ngôi mộ hiện nay không còn nguyên vẹn nữa là do có thông tin có cổ vật nên nhiều người đã thi nhau vào đào bới để tìm kiếm. Theo ông Khâm thì đã có người tìm thấy vàng, bạc...

Dấu vết của việc đào bới mộ để tìm cổ vật hàng chục năm vẫn còn.
Dấu vết của việc đào bới mộ để tìm cổ vật hàng chục năm vẫn còn.

Như để chứng minh cho những gì mình nói, ông vào nhà lục lọi một lát mang ra chiếc nỏ của người xưa dùng hút thuốc phiện và một chiếc quai sanh bằng đồng do ông tìm thấy trong vườn nhà mình. Ngoài ra, gia đình ông cũng phát hiện một số đồ vật bằng sành, sứ…

Để rõ hơn về thực hư khu mộ cổ, chúng tôi tìm gặp ông Hà Nam Ninh, ở thị trấn Cành Nàng, huyện Bá Thước. Ông Ninh là người nhiều năm qua đã dày công nghiên cứu về vùng đất và văn hóa Thái nơi đây. Theo ông Ninh, dấu hiệu nhận diện của những ngôi mộ của người xưa là có bia đá chôn giấu, không cao, dẹt và sắc nhọn; trên mặt đất đổ than đen, nhà mồ thưng xung quanh; có một vò để ở phía chân, ý để đựng nước rửa chân. Ở xã Kỳ Tân và nhiều nơi khác, lớp người Thái hiện nay đang sống cũng không biết mộ có từ khi nào và chủ nhân là ai. Từ thời nhà Trần, khi người Thái di cư từ Lào Cai (Mường Khà) vào đến đây đã có mộ cổ rồi. Người Thái khai phá ruộng nương.

Tuy nhiên, từ những năm 1990 rộ lên tình trạng đào bới khu mộ để tìm cổ vật. Theo những gì ông Ninh nghiên cứu tìm hiểu, người Thái có tập quán khi khâm liệm bỏ vòng bạc vào tay, mặt nạ bằng bạc có thể làm ốp lên trán. Vò sành sứ cũng được tìm thấy, đây được xem là đồ dùng để rửa chân. Đồ dùng của người sống như thế nào khi chết người ta cho mang theo đặt lên nhà mồ. Đây cũng là nguyên nhân khiến nhiều sách chữ Thái bị thất lạc.

Bia đá bị đào lên nằm trên mặt đất.
Bia đá bị đào lên nằm trên mặt đất.
Những hiện vật ông Khâm phát hiện trong khu vườn nhà mình.
Những hiện vật ông Khâm phát hiện trong khu vườn nhà mình.

Thường trước khi khâm liệm, nhà giàu lấy bạc nén gói vào vải đặt dưới đầu. Đá làm mồ chôn lấy ở suối, đá xanh, cứng, chắc ở Kỳ Tân có và có những nơi phải lên Quan Hóa lấy xuôi bè theo sông xuống. Vấn đề quan trọng trong việc chôn bia đá là để đánh dấu, qua đó tìm hiểu được nguồn gốc. Đá chôn cả ở phía đầu, chân và xung quanh, trong đó bia ở đầu cao hơn tất cả, vò sành để ở phía chân. Con cháu hết đời này đến đời khác chỉ căn cứ vào đá chôn để tìm lại nguồn gốc tổ tiên. Có thể những ngôi mộ này xuất phát từ người Tày Thái cổ. Điều đó cũng có cơ sở là từ khi người Thái vào khai phá vùng đất này đã thấy những ngôi mộ ở đây rồi...

Mộ của nghĩa quân Lam Sơn?

Tại xã Ngọc Phụng, huyện Thường Xuân cũng đang tồn tại khu bia đá thô sơ mà người dân địa phương gọi là khu mộ cổ. Những điều kỳ bí về khu mộ cổ này chưa có lời giải. Cũng như ở xã Kỳ Tân, những năm trước đây, nhiều ngôi mộ bị xâm hại, mất dần dấu tích. Khu mộ cổ nằm ở làng Mé, thôn Xuân Thành. Khu vực này nằm trên một triền đồi thoai thoải, càng đi sâu vào trong rừng luồng, những phiến đá nằm rải rác theo hình thức giống khu mộ tại xã Kỳ Tân được cho là của những ngôi mộ cổ dần hiện ra. Càng tiến sâu vào trong, một “rừng đá” hiện ra với những bia đá có kích thước lớn nhỏ khác nhau.

Những ngôi mộ cổ tại xã Ngọc Phụng, huyện Thường Xuân.
Những ngôi mộ cổ tại xã Ngọc Phụng, huyện Thường Xuân.

Đầu và cuối mỗi ngôi mộ được chôn một phiến đá dựng đứng đã qua ghè đẽo thô sơ. Chiều dài từng ngôi mộ khoảng từ 2 đến 2,5 m. Các phiến đá có độ dày - mỏng, cao - thấp khác nhau.

Ông Lê Đức Thắng (59 tuổi, thôn Xuân Thành, xã Ngọc Phụng) cho biết, ngày còn nhỏ đi chăn trâu ở đây ông đã thấy có nhiều phiến đá cao ngang đầu người lớn, rộng cả mét. Một số phiến đá to còn khắc cả chữ Hán, nhưng nay không còn.

Cho đến nay, chưa có công trình nghiên cứu nào làm rõ đây có phải là những ngôi mộ cổ? Chủ nhân của những ngôi mộ này là ai? Niên đại thuộc thời kỳ nào? Theo tư liệu từ xã Ngọc Phụng thì làng Xuân Thành mới di cư từ huyện Ngọc Lặc về định cư ở đây vào những năm 50 của thế kỉ trước, ban đầu chỉ có 16 hộ dân. Người dân trong làng khẳng định, lớn lên đã thấy khu mộ; những người đời trước cũng nói lại khi đến lập làng đã có rừng mộ như ngày nay.

Vào cuối năm 2013, chúng tôi may mắn có dịp cùng các nhà sử học về xã Ngọc Phụng để điền dã thực tế trong dịp diễn ra “Hội thảo khoa học về địa điểm diễn ra Hội thề Lũng Nhai”. Một số nhà sử học cũng nhận định đây là khu mộ của nghĩa quân Lam Sơn thời kỳ rút về cố thủ ở miền Tây Thanh Hóa, song chủ đề chính lúc này là địa điểm diễn ra hội thề giữa chủ tướng Lê Lợi và 18 anh hùng hào kiệt nên vấn đề chủ nhân của khu mộ cổ này tạm gác lại.

Tại xã Ngọc Phụng cũng có hàng trăm bia đá được cho là của những ngôi mộ cổ.
Tại xã Ngọc Phụng cũng có hàng trăm bia đá được cho là của những ngôi mộ cổ.

Còn theo nhận định của người dân địa phương, đây là những ngôi mộ của nghĩa quân Lam Sơn. Điều này có cơ sở bởi cách đó hơn nửa cây số là khu đồi Bái Tranh - được xác định chính là nơi diễn ra Hội thề Lũng Nhai. Tại xã Ngọc Phụng hiện có một địa danh là làng Phụng Dưỡng, theo tương truyền đây chính là nơi điều trị, dưỡng thương cho những người lính bị thương trong khởi nghĩa Lam Sơn nên mới có tên như vậy.

Cũng như những bia đá được phát hiện tại làng Bo Thượng, xã Kỳ Tân thì kích thước các bia ở đầu và cuối của từng ngôi mộ cũng khác nhau. Theo lý giải của nhiều người, có khả năng những vị tướng càng lớn thì phiến đá càng to, mộ càng rộng, còn mộ lính tráng thì ngược lại.

Chính quyền xã Ngọc Phụng mong muốn các ngành, các cấp cùng các nhà sử học, khảo cổ học sớm có nghiên cứu cụ thể, đưa ra kết luận chính xác để địa phương có cơ sở lập quy hoạch thành khu di tích, từ đó có phương án bảo vệ.

bài liên quan
Quy định mới về cấp sổ đỏ cho đất không có giấy tờ

Quy định mới về cấp sổ đỏ cho đất không có giấy tờ

Luật Đất đai sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua quy định chi tiết các trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất không có giấy tờ sẽ được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Đông Triều (Quảng Ninh): Bị tuýt còi vì bỏ 1 tỷ đồng làm đường lại lấn ra hồ thủy lợi

Đông Triều (Quảng Ninh): Bị tuýt còi vì bỏ 1 tỷ đồng làm đường lại lấn ra hồ thủy lợi

Một doanh nghiệp ở TX Đông Triều (Quảng Ninh) tự nguyện bỏ 1 tỷ đồng để làm đường bê tông nhưng bị tuýt còi vì bị cho rằng có dấu hiệu trục lợi và lấn chiếm hồ thủy lợi Lỗ Chính.
Chuyên trang điện tử truyền thông Pháp luật Plus chính thức thay đổi giao diện mới

Chuyên trang điện tử truyền thông Pháp luật Plus chính thức thay đổi giao diện mới

Nhằm đáp ứng nhu cầu đọc báo của độc giả trong thời đại kỷ nguyên công nghệ số, 10h sáng ngày 28/2, Chuyên trang điện tử Truyền thông Pháp luật Pháp luật + (Phapluatplus.vn) sẽ chính thức thay đổi giao diện mới với nhiều chuyên mục chuyên sâu, hấp dẫn.
Gần 100 xe ô tô ở huyện đảo Cô Tô được đăng kiểm

Gần 100 xe ô tô ở huyện đảo Cô Tô được đăng kiểm

Đã có 77 phương tiện cơ giới đường bộ, ô tô điện đủ điều kiện hồ sơ để đăng kiểm trong 2 ngày 24, 25/2 trên địa bàn huyện đảo Cô Tô.
Mới nhất
Đọc nhiều
Giá dầu giảm, giá xăng tăng mạnh

Giá dầu giảm, giá xăng tăng mạnh

Giá xăng RON95 tăng 530 đồng/lít, giá bán là 24.810 đồng/lít, giá dầu diesel được điều chỉnh giảm 320 đồng/lít, giá bán là 20.690 đồng/lít.
Công an tỉnh Lai Châu tăng cường công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm

Công an tỉnh Lai Châu tăng cường công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm

Chiều ngày 27/03/2024, Đại tá Phạm Hải Đăng – Phó Giám đốc Công an tỉnh, Thủ trưởng Cơ quan CSĐT đã chủ trì hội nghị Giao ban Cơ quan CSĐT Quý I năm 2024.
Thị trường bất động sản sôi sục chờ đón Lễ Kick-off Dự án Meyhomes Capital Phú Quốc

Thị trường bất động sản sôi sục chờ đón Lễ Kick-off Dự án Meyhomes Capital Phú Quốc

Ngày 02/04 tới đây sẽ diễn ra Lễ kick-off dự án Meyhomes Capital Phú Quốc với sự quy tụ của hơn 1000 chiến binh toàn quốc.
Tin bài khác
Hơn một nghìn tân binh Hà Giang lên đường nhập ngũ

Hơn một nghìn tân binh Hà Giang lên đường nhập ngũ

Ngày 27/2, các huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh Hà Giang đồng loạt tổ chức ngày hội giao quân.
Tổng biên tập Báo Pháp luật Việt Nam chúc mừng các y, bác sĩ nhân Ngày Thầy thuốc Việt Nam 27/2

Tổng biên tập Báo Pháp luật Việt Nam chúc mừng các y, bác sĩ nhân Ngày Thầy thuốc Việt Nam 27/2

Kỷ niệm 69 năm ngày Thầy thuốc Việt Nam (27/2/1955 - 27/2/2024), Tổng biên tập Báo Pháp luật Việt Nam đã đến thăm và chúc mừng các y bác sỹ đang công tác tại Bộ Y tế và một số bệnh viện.
Nghệ An: Chỉ số sản xuất công nghiệp tháng 02 ước tăng 5,96% so với cùng kỳ

Nghệ An: Chỉ số sản xuất công nghiệp tháng 02 ước tăng 5,96% so với cùng kỳ

Thông tin được Giám đốc Sở KH&ĐT Phạm Hồng Quang đưa ra tại phiên họp thường kỳ tháng 2/2024 của UBND tỉnh Nghệ An.
Đồng Nai: Đại diện Báo Pháp luật Việt Nam chúc mừng các y, bác sĩ nhân Ngày Thầy thuốc Việt Nam

Đồng Nai: Đại diện Báo Pháp luật Việt Nam chúc mừng các y, bác sĩ nhân Ngày Thầy thuốc Việt Nam

Ngày 27/2, Nhà báo Huỳnh Ngọc Hiếu – Trưởng Đại diện Văn phòng Đông Nam Bộ, Báo Pháp luật Việt Nam làm trưởng đoàn đã đến thăm và chúc mừng Sở Y tế và Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai nhân Ngày Thầy thuốc Việt Nam.
Công an tỉnh Đắk Nông khen thưởng các đơn vị bắt nóng các đối tượng cướp giật tài sản

Công an tỉnh Đắk Nông khen thưởng các đơn vị bắt nóng các đối tượng cướp giật tài sản

Trước đó, Công an thành phố Gia Nghĩa phối hợp các đơn vị liên quan, Công an huyện Tuy Đức, Công an xã Đắk Ngo tổ chức truy nóng các đối tượng.
Đồng Nai triển khai nhiệm vụ trọng tâm về chuyển đổi số

Đồng Nai triển khai nhiệm vụ trọng tâm về chuyển đổi số

Mục tiêu nâng cao chất lượng, hiệu suất phục vụ lĩnh vực CĐS và cải thiện hạ tầng công nghệ thông tin của các cơ quan nhà nước.
1.500 tân binh Hà Tĩnh lên đường tòng quân

1.500 tân binh Hà Tĩnh lên đường tòng quân

Sáng nay (26/2), 1.500 thanh niên ưu tú của Hà Tĩnh lên đường thực hiện nghĩa vụ quân sự, công an nhân dân (CAND).
Giám đốc Công an tỉnh Thanh Hoá dự Lễ giao, nhận quân tại huyện Hậu Lộc

Giám đốc Công an tỉnh Thanh Hoá dự Lễ giao, nhận quân tại huyện Hậu Lộc

Năm 2024, tỉnh Thanh Hóa được giao chỉ tiêu tuyển chọn và gọi 3.650 công dân nhập ngũ vào Quân đội; 441 công dân nhập ngũ vào Công an.
Chi tiết tiền lương và phụ cấp chức vụ của lực lượng Công an nhân dân năm 2024 chính xác nhất

Chi tiết tiền lương và phụ cấp chức vụ của lực lượng Công an nhân dân năm 2024 chính xác nhất

Với mức lương cơ sở hiện tại là 1,8 triệu đồng thì tiền lương chức vụ Thiếu Uý Công an nhân dân năm 2024 là 14,4 triệu đồng.
Biên Hòa tổ chức hội trại tòng quân và lễ giao, nhận quân 2024

Biên Hòa tổ chức hội trại tòng quân và lễ giao, nhận quân 2024

Mục đích tổ chức hội trại tòng quân là nhằm tuyên truyền giáo dục truyền thống cách mạng vẻ vang của Đảng, Dân tộc, Quân đội, lực lượng vũ trang thành phố.
trai nghiem nghe lam giay ban cua dong bao dao do o ha giang

Trải nghiệm nghề làm giấy Bản của đồng bào Dao đỏ ở Hà Giang

Giấy Bản là sản phẩm làm từ cây vầu non, được sử dụng trong tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên vào dịp lễ, tết... Cây vầu non được chẻ nhỏ, ngâm trong nước vôi, sau đó ngâm tiếp với nước một thời gian, đem nghiền và trộn với dung dịch chứa nhựa của một loại cây rừng. Từ hỗn hợp nguyên liệu này, người dân sẽ tráng thành những tấm giấy Bản...
clip nhom doi tuong manh dong dung hung khi dai ca met cuop tai san trong dem

Clip nhóm đối tượng mạnh động dùng hung khí dài cả mét cướp tài sản trong đêm

Ngày 16/3, Phòng Cảnh sát hình sự Công an TP Hà Nội phối hợp Công an quận Hà Đông đã bắt giữ 4 đối tượng để điều tra về hành Cướp tài sản. Các đối tượng này chủ yếu đã bỏ học, cùng nhau chế hung khí nguy hiểm dài cả mét sau đó đi khống chế, đe doạ những người đi đường trong đêm tối và cướp tài sản. Trước đó, nhóm đối tượng này đã cướp một xe máy của anh N.Đ.C. trên đường Lĩnh Nam, Vĩnh Hưng, Hoàng Mai, Hà Nội.
bao phap luat viet nam ky hop tac tai tro voi lien doan cau may viet nam

Báo Pháp luật Việt Nam ký hợp tác, tài trợ với Liên Đoàn Cầu mây Việt Nam

Báo Pháp luật Việt Nam và Liên Đoàn Cầu mây Việt Nam đã thực hiện lễ ký kết thỏa thuận hợp tác truyền thông và tài trợ đội tuyển cầu mây quốc gia Việt Nam.
tang cuong phoi hop truyen thong chinh sach phap luat giua bo tu phap va bo thong tin va truyen thong

Tăng cường phối hợp truyền thông chính sách pháp luật giữa Bộ Tư pháp và Bộ Thông tin và Truyền thông

thoi hoc sinh dang nho cua thap nien 2000 duoc tai hien qua sach tranh

Thời học sinh đáng nhớ của thập niên 2000 được tái hiện qua sách tranh

Bốn năm sau khi ra mắt 199 Mấy – Hồi Ấy Làm Gì?, hai tác giả Trang Neko và X.Lan quay trở lại với một ấn phẩm sách tranh đề tài trường học lấy nhan đề HỌC SINH CHÚNG MÌNH 2000 HỒI ẤY