Đồng chí Hà Quốc Trị, Uỷ viên Uỷ ban Kiểm tra (UBKT) Trung ương (TƯ) trò chuyện với phóng viên báo chí khi kết thúc Hội nghị Trung ương 6
"Đối tượng trong diện kiểm tra thường có quan hệ với những người có chức, có quyền nên họ thường nhờ can thiệp, tác động, rồi mua chuộc, cám dỗ bằng nhiều hình thức. Những lúc đó đòi hỏi bản lĩnh vững vàng của cán bộ kiểm tra" - Đồng chí Hà Quốc Trị, Uỷ viên Uỷ ban Kiểm tra (UBKT) Trung ương (TƯ) trò chuyện với phóng viên báo chí khi kết thúc Hội nghị Trung ương 6. Trang Thông tin điện tử Ủy ban Kiểm tra Trung ương trân trọng giới thiệu nội dung cuộc trò chuyện này.
Mục đích kiểm tra không phải để kỷ luật
Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, UBKT TƯ đã vào cuộc quyết liệt, kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm minh các trường hợp vi phạm, kể cả với cán bộ cấp cao, cán bộ đương chức cũng như đã nghỉ hưu. Vì sao lại có sự vào cuộc quyết liệt, mạnh mẽ như vậy, phải chăng việc xử lý cán bộ là không có vùng cấm, thưa đồng chí?
Như chúng ta biết, Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, rồi Nghị quyết TƯ 4 đã nhận định, công tác phòng chống tham nhũng, lãng phí chưa đạt mục tiêu, yêu cầu đề ra. Tham nhũng vẫn còn nghiêm trọng với những biểu hiện ngày càng tinh, vi phức tạp, xảy ra ở nhiều cấp, nhiều ngành, nhiều lĩnh vực...
Nhận định đó hoàn toàn đúng với thực tế tình hình hiện nay, nhưng một câu hỏi mà dư luận đặt ra bấy lâu nay là, tại sao và "một bộ phận không nhỏ" đang nằm ở đâu? Nếu các cơ quan chức năng không tìm thấy "một bộ phận không nhỏ" đang ở đâu thì nhận định trên là sai. UBKT Trung ương xác định phải đổi mới công tác kiểm tra, giám sát của Đảng trong điều kiện hiện nay mới đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ, mà trước hết là đổi mới phương thức thực hiện, cụ thể hóa bằng các chương trình, kế hoạch và giao chỉ tiêu cụ thể cho các vụ phụ trách địa bàn, lĩnh vực. Các vụ cụ thể hóa thành chương trình hành động hằng năm của đơn vị mình để tổ chức thực hiện có trọng tâm, trọng điểm.
Điều quan trọng là phải xác định mục tiêu, yêu cầu và sau đó đến lựa chọn nội dung và đối tượng kiểm tra, phải đúng và trúng. Tập trung kiểm tra, giám sát đối với các ban cán sự đảng, đảng đoàn, tổ chức đảng ở các cơ quan nhà nước, đơn vị kinh tế và các lĩnh vực dễ xảy ra sai phạm. Chú trọng kiểm tra, giám sát người cấp ủy, tổ chức đảng, tổ chức nhà nước, mặt trận tổ quốc, các tổ chức chính trị xã hội trong việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ, quyền hạn được giao và việc giữ gìn phẩm chất đạo đức, lối sống. Thực tế cho thấy, từ đầu nhiệm kỳ đến nay, các đơn vị đều hoàn thành các chỉ tiêu đề ra, có đơn vị thực hiện vượt chỉ tiêu, kiểm tra đến đâu, phát hiện sai phạm đến đó, trong đó có những vụ rất nghiêm trọng, như vụ Trịnh Xuân Thanh, việc kiểm tra tại Tập đoàn dấu khí Việt Nam, hay Tập đoàn Hóa chất…Điều đó minh chứng cho những nhận định trên là hoàn toàn chính xác. Cùng với việc thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả các chương trình, kế hoạch đề ra, UBKT TW đặc biệt chú trọng đến việc kiểm tra đôn đốc thực hiện kết luận kiểm tra. Định kỳ tại các cuộc giao ban, thường trực Ủy ban yêu cầu từng đơn vị phải báo cáo tiến độ triển khai các vụ việc và đôn đốc thực hiện đúng tiến độ, kiểm tra đến dâu, xử lý dứt điểm đến đó, không để kéo dài, ảnh hưởng đến việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương, đơn vị. Tinh thần vào cuộc của UBKT TW là khẩn trương, quyết liệt.
Trong quá trình kiểm tra, giám sát và đưa ra các quyết định kỷ luật hoặc kiến nghị kỷ luật đối với cán bộ, UBKT làm thế nào để những người có vi phạm, khuyết điểm tâm phục, khẩu phục?
Tư tưởng chỉ đạo của UBKT là chủ động, chiến đấu, giáo dục và hiệu quả. Chủ động ở đây được hiểu chính là tính kế hoạch, chủ động kiểm tra chứ không chạy theo vụ việc. Chiến đấu là tinh thần đấu tranh, phê và tự phê, qua đó góp phần giáo dục cán bộ đảng viên làm tròn nhiệm vụ. Còn tính hiệu quả được thể hiện ở khâu thực hiện kết luận thế nào, có triệt để không.
Trong kiểm tra, chúng tôi lấy nguyên tắc tự phê bình và phê bình là chính. Tuy nhiên, không phải lúc nào cán bộ, đảng viên cũng tự nhận vi phạm, khuyết điểm, mà phải qua đấu tranh để làm thay đổi nhận thức dẫn đến thay đổi hành vi để họ tự giác nhận rõ vi phạm, khuyết điểm. Đây là quá trình đấu tranh gay go, căng thẳng và quyết liệt, đấu tranh để đi đến thống nhất nhận thức về khuyết điểm vi phạm để khắc phục sửa chữa; trong quá trình kiểm tra kết hợp tự phê bình và phê bình với công tác thẩm tra, xác minh để làm rõ hành vi vi phạm. Thái độ trong công tác kiểm tra là phải chủ động, kiên quyết, khách quan, chính xác, không suy diễn; coi trọng chứng cứ, đề cao việc đối thoại với đối tượng kiểm tra để họ nhận ra khuyết điểm vi phạm " tâm phục, khẩu phục" với kết luận kiểm tra. Khi xem xét, xử lý kỷ luật phải luôn công tâm, khách quan, toàn diện, lịch sử, cụ thể, chính xác, thấu tình, đạt lý. Vừa qua, có một số trường hợp lúc đầu không tự nhận, nhưng với những tài liệu, chứng cứ chúng tôi thu thập được, đưa ra thì cuối cùng họ phải nhận. Thế nhưng trường hợp đó rất ít, cơ bản qua tự phê bình và phê bình, cán bộ đảng viên đều thừa nhận và thấy tâm phục khẩu phục.
Phải thấy rằng, mục đích kiểm tra không phải để kỷ luật, mà trước hết để giáo dục, ngăn ngừa, tránh đi vào " vết xe đổ" của những đi trước, "tự miễn dịch" và qua đó đề xuất sửa đổi, bổ sung cơ chế, chính sách cho phù hợp với thực tế, nhưng khi đã vi phạm rồi thì dứt khoát phải xử lý, không có trường hợp ngoại lệ. Trong kiểm tra, giám sát phải lấy "xây" làm chính, "chống" cũng nhằm để "xây". Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng từng nói, không thích thú gì khi phải kỷ luật đồng chí, đồng đội của mình. Nhưng vì sự tiến bộ chung, vì mong nhiều người không mắc sai phạm, chúng ta phải kỷ luật. Kỷ luật một vài người để cứu muôn người. Tính nhân văn của kiểm tra cũng là ở chỗ đó.
Trong thực tế, có những trường hợp mặc dù vi phạm nhưng vẫn được cất nhắc, bổ nhiệm lên những chức vụ cao hơn, như trường hợp Trịnh Xuân Thanh là một ví dụ. Vậy theo đồng chí, chúng ta phải rút ra được những bài học sâu sắc gì, để không xảy ra những trường hợp đáng tiếc như vừa qua, để những vi phạm nhỏ không trở thành những vi phạm lớn?
Qua vụ Trịnh Xuân Thanh cho thấy ở đây thiếu sự kiểm tra vào cuộc kịp thời. Khi tiến hành kiểm tra, lúc đó sự việc đã nghiêm trọng, buộc phải thi hành kỷ luật, dù điều đó ngay chính trong UBKT chúng tôi cũng không muốn.
Trước đó, Thủ tướng đã chỉ đạo xuống, phải làm rõ và xử lý, nhưng cuối cùng lại không xử lý, không chỉ rõ trách nhiệm thuộc về ai, thậm chí còn có sự dung túng, bao che của PVN. Khi đã cho thôi chức, khi nhận xét, đánh giá cán bộ,PVN lại bỏ những thông tin bất lợi cho Trịnh Xuân Thanh, chỉ nói vài câu rất chung chung. Chính vì vậy mới có chuyện tiếp nhận về Bộ Công Thương một cách dễ dàng và được đề bạt, bổ nhiệm nhiều vị trí quan trọng. Nếu có sự nhận xét công bằng, khách quan thì làm sao có thể đưa Trịnh Xuân Thanh về Bộ Công Thương được. Đây chính là một bài học sâu sắc trong quản lý, sử dụng cán bộ.
Vì vi phạm nhỏ chưa được phanh phui, kiểm tra, trong khi vi phạm đó không mất đi, mà tiếp tục âm ỉ, dẫn đến từ vi phạm nhỏ trở thành vi phạm lớn, từ vi phạm của một người trở thành vi phạm của nhiều người. Tại sao một cán bộ công tác tại một đơn vị thuộc PVN, lại có thể "chi phối" được được nhiều cán bộ hệ thống tổ chức như vậy ? Đây là vấn đề rất đáng phải suy nghĩ. Một cán bộ như vậy, mà qua bao nhiêu quy trình, bao nhiêu cơ quan đều có thể lọt qua hết? Phải chăng có sự dung túng, bao che? Chúng ta phải nhìn thẳng vào sự thật để thấy rõ thực trạng này.
Để không xảy ra những trường hợp đáng tiếc như vừa qua, vẫn phải nói đến tính chủ động trong kiểm tra. Khi mới manh nha đã phải tiến hành kiểm tra, chứ khi vi phạm đã lớn thì khi kiểm tra lúc đó sẽ vừa mất cán bộ, vừa mất tiền, tài sản của nhà nước. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh thường căn dặn " Chín phần mười khuyết trong công việc của chúng ta là do thiếu sự kiểm tra". Kiểm tra thường xuyên khuyết điểm sẽ bớt đi, góp phần xây dựng các tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh
Trong bối cảnh tình trạng tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm diễn ra phức tạp; nếu chỉ mình UBKT TƯ quyết liệt thôi thì không đủ. Vậy theo đồng chí cần có giải pháp gì để nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát của UBKT cấp dưới?
Phải nói rằng công tác kiểm tra, giám sát của Đảng từ đầu nhiệm kỳ XII của Đảng đến nay đã đạt được một số kết quả quan trọng. Toàn ngành đã nghiêm túc, quyết tâm thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến" , "tự chuyển hóa" trong nội bộ và chỉ đạo của Tổng Bí thư về công tác kiểm tra, giám sát, góp phần quan trọng vào việc thực hiện Nghị quyết này. Toàn ngành đã kiểm tra, giám sát, làm rõ nhiều vụ việc quan trọng, phức tạp và xử lý nghiêm minh các trường hợp vi phạm, giữ nghiêm kỷ cương, kỷ luật của Đảng. Trong đó có những vụ việc thể hiện quyết tâm chính trị cao của Đảng trong đấu tranh chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tệ quan liêu, tham nhũng, tạo được niềm tin trong nhân dân.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được công tác kiểm tra, giám sát còn bộc lộ những hạn chế, bất cập. Một số UBKT và cán bộ kiểm tra còn nể nang, né tránh, ngại va chạm, thiếu bản lĩnh, chưa thực hiện toàn diện các nhiệm vụ theo quy định của Điều lệ Đảng, nhất là nhiệm vụ trọng tâm về kiểm tra đảng viên và tổ chức đảng cấp dưới khi có dấu hiệu vi phạm. Tôi nhớ trong bài phát biểu tại hội nghị tổng kết ngành kiểm tra năm 2016, Tổng Bí thư có nêu ra vấn đề, Trung ương làm rồi thì giờ tỉnh có làm không? Nếu trung ương mà làm, tỉnh cũng chọn một vài việc làm, thì dứt khoát Trung ương 4 sẽ chuyển động. Nhưng trên thực tế vừa qua, đúng là có tình trạng Trung ương làm, nhưng nhiều tỉnh chưa làm.
Vừa qua, chúng tôi có kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng đối với ban thường vụ và UBKT một số địa phương, đơn vị. Qua đó đã chỉ rõ những thiếu sót, khuyết điểm trong thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, đặc biệt là kiểm tra đảng viên và tổ chức đảng cấp dưới khi có dấu hiệu vi phạm; qua đó đã uốn nắn và nhắc nhở, đề nghị phải chỉ đạo thực hiện một cách toàn diện nhiệm vụ này trong thời gian tới. Tại hội nghị sơ kết 6 tháng đầu năm 2017, đồng chí Trần Quốc Vượng, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ nhiệm UBKT TW, tham gia Thường trực Ban Bí thư cũng chỉ đạo, mỗi đơn vị chọn một hai điểm nổi cộm để kiểm tra, kết luận rõ ràng, tạo niềm tin trong nhân dân, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Trung ương 4 về xây dựng, chỉnh đốn Đảng. UBKT các cấp sớm tham mưu giúp cấp ủy xây dựng quy định về kiểm tra, giám sát việc kê khai tài sản của cán bộ thuộc diện cấp ủy cấp mình quản lý, tạo bước chuyển biến mới trong công tác này.
Rất trăn trở mỗi khi xem xét kỷ luật
Trong trường hợp của ông Nguyễn Xuân Anh và một số trường hợp tương tự khác, khi xem xét đề xuất kỷ luật, đoàn kiểm tra cũng như UBKT có băn khoăn, trăn trở gì không, thưa đồng chí?
Không chỉ có đồng chí Nguyễn Xuân Anh, mà tất cả các trường hợp khác khi xem xét biểu quyết kỷ luật hoặc đề nghị kỷ luật, chúng tôi cũng đều rất trăn trở, day dứt; nhất là những trường hợp tuổi đã cao, vi phạm xảy ra đã lâu, nay mới kiểm tra, phát hiện và xử lý. Có những trường hợp khi phát biểu trước UBKT TW đã nói nếu tổ chức đảng có thẩm quyền kiểm tra sớm sẽ không để lại những hậu quả đáng tiếc. Đây là một bài học đau sót chochúng tôi trong suốt quá trình công tác. Họ đã đứng lên báo cáo, kiểm điểm nghiêm túc, thẳng thắn nhận trách nhiệm, điều đó làm chúng tôi phải suy nghĩ, trăn trở. Vì để họ dẫn đến những vi phạm nghiêm trọng bên cạnh trách nhiệm của cá nhân còn có trách nhiệm của tổ chức là thiếu kiểm tra, giám sát thường xuyên. Mỗi trường hợp như thế chúng tôi rất trăn trở, nhưng khi đã sai phạm, với trách nhiệm của mình, chúng tôi đều phải làm khách quan. Khi đã đặt lên bàn cân rồi, đặt trước tập thể thì phải công minh, ai cũng phải giống ai, không khác được. Chúng tôi đã vậy, còn những người đặt bút ký quyết định kỷ luật chắc cũng trăn trở lắm, nhưng vì trách nhiệm chung vẫn phải làm.
Những người thuộc đối tượng kiểm tra, giám sát thường có chức vụ quyền hạn; đồng chí có thể chia sẻ, khi tiến hành kiểm tra, mỗi đoàn, mỗi thành viên phải đối diện với những khó khăn thách thức gì?
Không phải ít mà rất nhiều khó khăn thách thức, vì đối tượng kiểm tra, giám sát mà UBKT TƯ tiến hành là những đối tượng có chức, có quyền, có nhiều kinh nghiêm, lại trưởng thành từ thực tiễn. Thứ nữa, quá trình kiểm tra là đối diện với mặt trái trong Đảng, nên rất nhiều khó khăn, thậm chí cả những lời đe dọa, góp ý khó nghe. Đối tượng trong diện kiểm tra thường có quan hệ với những người có chức quyền khác, nhờ can thiệp, tác động bằng nhiều cách: Ông làm gì mà căng thẳng thế, đồng chí với nhau mà sao căng thẳng thế? Họ xin gặp riêng mấy phút mà cũng không cho gặp…
Có rất nhiều cuộc điện thoại như vậy tới các thành viên đoàn kiểm tra. Rồi họ dùng sức ép từ người khác, phải thế thế này, phải thế kia. Không chỉ vậy, họ còn mua chuộc, cám dỗ, không trực tiếp thì nhờ người nọ, người kia bằng nhiều hình thức khác nhau…
Những lúc đó đòi hỏi bản lĩnh của cán bộ điều tra, phải dứt khoát, không thay đổi, phải giữ vững nguyên tắc và làm việc khách quan. Bởi khi đã nhận của người ta thì phải theo sự sai khiến của họ. Há miệng mắc quai thì làm sao nói được gì nữa.
Quy định về kiểm tra, giám sát hoạt động của đoàn kiểm tra đã nêu rõ, không được làm việc một người, làm việc với ai phải báo cáo trưởng đoàn, không mặc cả, đặt điều kiện, không gây khó khăn, phiền hà, không tham gia giao lưu dưới mọi hình thức… Người trưởng đoàn chịu phải trách nhiệm hết mọi hoạt động trong đoàn, do vậy yêu cầu việc quản lý đoàn phải chặt chẽ, rồi có sự giám sát lẫn nhau, đặc biệt không có hoạt động cá nhân. Những lúc như vậy, đòi hỏi người cán bộ kiểm tra phải thể hiện bản lĩnh, cứng rắn, tự tin, không lùi bước. Có bản lĩnh vững vàng thì mới vượt qua được mọi sức ép tâm lý trong quá trình kiểm tra.
Trân trọng cảm ơn đồng chí!
25 °C
32 °C
24 °C
