Theo Tờ trình về chủ trương đầu tư xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông của Chính phủ trình Quốc hội xem xét thông qua tại kỳ họp đang diễn ra thì giai đoạn 2017 - 2020 sẽ tiến hành giải phóng mặt bằng (GPMB) khoảng 3.736ha đất, di dời khoảng 2.020 hộ dân để đầu tư xây dựng 654km cao tốc Bắc - Nam phía Đông.
Tổng kinh phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khoảng 14.155 tỷ đồng
Lãnh đạo Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) cho biết, trên cơ sở kết quả rà soát, cập nhật số liệu về công tác GPMB, tái định cư theo ý kiến của các địa phương có liên quan, nhu cầu sử dụng đất để đầu tư một số đoạn tuyến cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2017 - 2020 khoảng 3.736ha, gồm: Đất trồng lúa khoảng 1.037ha, đất nông nghiệp khác khoảng 738ha, đất dân cư khoảng 220ha, đất lâm nghiệp khoảng 679ha, đất đồi núi khoảng 876ha, đất khác khoảng 186ha. Tổng số hộ bị ảnh hưởng khoảng 8.200 hộ, trong đó, dự kiến số tái định cư khoảng 2.020 hộ.
Tổng kinh phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khoảng 14.155 tỷ đồng. Theo dự kiến, nếu dự án được triển khai sẽ có 11 dự án thành phần gồm đoạn Cao Bồ-Ninh Bình chiều dài 15km, tại Ninh Bình, Nam Định sẽ có khoảng 34ha đất bị thu hồi, 140 hộ dân bị ảnh hưởng với số hộ tái định cư khoảng 35 hộ.
Đoạn Ninh Bình-QL45 dài 63km qua địa phận tỉnh Ninh Bình, Thanh Hoá, sẽ có khoảng 360ha đất bị thu hồi với số dân bị ảnh hưởng là 282 hộ; đoạn Nghi Sơn-Diễn Châu qua địa bàn tỉnh Thanh Hoá, Nghệ An dài 93km, sẽ có 575ha diện tích đất bị thu hồi, với số hộ bị ảnh hưởng là 1810 hộ, trong đó sẽ chỉ có chưa đến 500 hộ nằm trong diện tái định cư.
Đoạn Diễn Châu-Bãi Vẹt qua hai tỉnh Nghệ An-Hà Tĩnh, chiều dài 50km, sẽ có khoảng 292ha diện tích đất bị mất, với 400 hộ bị ảnh hưởng… Lý giải về việc phạm vi thực hiện đầu tư giai đoạn 2017-2020 (654km) nhưng diện tích và kinh phí GPMB (3.736ha, 14.155 tỷ đồng) lớn hơn so với phương án cũ đầu tư 713km (diện tích GPMB 3.523ha, kinh phí 13.028 tỷ đồng), ông Phạm Hữu Sơn, Tổng Giám đốc Tổng Công ty Tư vấn thiết kế giao thông vận tải (TEDI-đơn vị lập dự án) cho biết, theo phương án trước đây, giai đoạn 2017- 2020 sẽ đầu tư xây dựng khoảng 713km cao tốc, trong đó có bao gồm việc mở rộng từ 2 làn lên 4 làn xe đoạn La Sơn - Túy Loan dài 66km.
Thực tế, đoạn La Sơn - Túy Loan đã hoàn thành công tác GPMB từ trước nên không tính vào tổng diện tích và kinh phí GPMB. “Phương án hiện nay, Chính phủ đã thống nhất chưa đầu tư mở rộng lên 4 làn xe đối với đoạn La Sơn - Túy Loan, thay vào đó là xây dựng cầu Mỹ Thuận 2 dài 7km.
Vì vậy, việc giảm phạm vi đầu tư từ 713km xuống 654km nhưng diện tích và kinh phí GPMB tăng lên là việc bổ sung khối lượng GPMB của cầu Mỹ Thuận 2”, ông Sơn thông tin.
Theo Tờ trình của Chính phủ, công tác GPMB sẽ được tách thành các dự án độc lập theo địa giới các tỉnh, thành và giao các địa phương liên quan tổ chức thực hiện. Phạm vi GPMB từ mép ngoài cùng của nền đường ra mỗi bên 3m đối với trường hợp không có đường gom và 1m trong trường hợp có đường gom.
Thực hiện cắm mốc lộ giới mỗi bên 17m từ phạm vi đất GPMB và giao cho địa phương, các cơ quan quản lý đường bộ quản lý hành lang an toàn đường bộ, phục vụ mở rộng trong trường hợp cần thiết phải điều chỉnh quy hoạch với tầm nhìn dài hạn hơn.
Theo ông Phạm Hữu Sơn, công tác GPMB, tái định cư của dự án đã được tư vấn tính toán rất kỹ lưỡng nhằm hạn chế tối đa việc ảnh hưởng đến người dân, đồng thời xem xét tối giản để tránh các khu dân cư làm đảo lộn sinh hoạt của bà con.
“Việc thực hiện phương án này sẽ không phải GPMB nhiều lần, vừa đảm bảo an toàn cho công trình trong quá trình khai thác, vừa đáp ứng khả năng mở rộng quy mô dự án lên 6-10 làn xe trong tương lai”, ông Sơn nói.
 |
| Đường cao tốc TP Hồ Chí Minh - Trung Lương. Ảnh: minh họa. |
Giá phí đường BOT có thể lên tới 3.400đ/km
Được biết, nhằm tránh những bất cập trong các dự án BOT vừa qua, để đảm bảo công khai, minh bạch, tới đây tất cả các nhà đầu tư tham gia dự án cáo tốc Bắc-Nam sẽ phải lựa chọn thông qua đấu thầu cạnh tranh.
Cùng đó, trên cơ sở quy định của Luật giá, để đảm bảo bù đắp chi phí sản xuất kinh doanh thực tế hợp lý, có lợi nhuận phù hợp với mặt bằng giá thị trường, mức giá dịch vụ sử dụng đường bộ được tính khoảng 2.500 đồng/xe con tiêu chuẩn/km (tương ứng với thời gan kinh doanh khoảng 24 năm và phần vốn góp Nhà nước giai đoạn 2017-2020 khoảng 55.000 tỷ đồng).
Tuy nhiên, mức giá này tại thời điểm bắt đầu khai thác là khá cao, vượt quá sức chi trả của người dân, không thu hút các phương tiện nên không hiệu quả. Do đó, tờ trình cũng nhấn mạnh “ trường hợp áp dụng mức giá cố định khoảng 1.500 đồng/xe con tiêu chuẩn/km sẽ phù hợp với sức chi trả của người dân thời điểm bắt đầu khai thác nhưng phần vốn góp của Nhà nước sẽ tăng thêm khoảng 25.380 tỷ đồng”.
Để đảm bảo bù đắp chi phí sản xuất, kinh doanh thực tế hợp lý, có lợi nhuận, phù hợp với cơ chế thị trường và sức chi trả của người dân, Chính phủ xác định mức giá tại thời điểm đưa vào kinh doanh khai thác khoảng 1.500đ/xe con/km và mức giá cụ thể cho từng thời kỳ trong vòng đời dự án làm cơ sở tính toán phần vốn góp của Nhà nước và xác định giá gói thầu để tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư.
Theo đó, khung giá cụ thể được dự kiến như sau: Giai đoạn 2021-2023, giá là 1.500đ/xe con/km; từ năm 2024-2026, giá sẽ được nâng lên là 1.700đ/xe con tiêu chuẩn/km; giai đoạn 2027-2029 sẽ là 1.900đ; 2030-2032 sẽ là 2.100đ; năm 2033-2035 là 2.400đ; từ năm 2036 đến 2038 là 2.700đ; từ 2039 đến 2041 giá sẽ là 3.000đ và đỉnh điểm giai đoạn năm 2042-2044 giá vé sẽ khoảng 3.400đ/km.
