Hà Nội 24 °C
TP Hồ Chí Minh 32 °C
Hải Phòng 26 °C
Đà Nẵng 29 °C
Yên Bái 27 °C
  • Hà Nội Hà Nội 24°C
  • TP Hồ Chí Minh Hà Nội 32°C
  • Hải Phòng Hà Nội 26°C
  • Đà Nẵng Hà Nội 29°C
  • Yên Bái Hà Nội 27°C

Xuân mường đẹp ở cuối trời Tây Xứ Nghệ

Văn hóa
08/02/2016 20:46
Minh Long
aa
Chiêng Ngam đẹp trong mắt người không biết tự bao giờ. Đây là nơi gặp gỡ của ba con sông chảy về đất Việt với những cái tên rất núi rừng: Nậm Việc, Nậm Hạt và Nậm Quàng. Từ ngã ba sông này ngược lên nửa buổi là đất Bạn Lào. Tết nguyên đán năm 2016, hãy cùng Phóng viên Pháp luật Plus đến với miền tây Xứ Nghệ để chiêm ngưỡng cảnh đẹp thiên nhiên hùng vĩ của núi rừng nơi đây.


Ruộng đồng ở Chiêng Ngam thuộc Huyện Quỳ Châu - Nghệ An. (ảnh: Minh Long).
Ruộng đồng ở Chiêng Ngam thuộc Huyện Quỳ Châu - Nghệ An. (ảnh: Minh Long).

Nơi đây, cảnh sắc thiên nhiên và con người đã trải hơn sáu trăm năm danh xưng Quỳ Châu. Hiện mường Chiêng Ngam có hai dân tộc chính sinh sống, đó là người Thái và người Kinh, nhưng người Thái chiếm số đông và cũng là dân bản địa.

Theo tiếng Dân tộc Thái, Chiêng ngam có nghĩa là mường đẹp. Một số nhà nghiên cứu cho rằng, người Thái thiên di đến đất này từ khoảng thế kỷ thứ mười ba. Các tạo mường thấy vùng thung lũng phì nhiêu đã chọn để dựng bản lập mường. Không biết từ thuở nào, người Thái Chiêng Ngam đã có câu hát cũng rất đẹp:

"Ai lên Chiêng Ngam ăn cá ba sông. Sông Hạt, sông Việc vơi sông Quàng bù đắp". Câu hát biểu lộ một niềm tự hào về bản quê người Thái, đồng thời cũng toát lên cái vẻ trù phú sầm uất của mường bản.

Cá ba sông ở miền tây Xứ Nghệ. (ảnh: Minh Long).
Cá ba sông ở miền tây Xứ Nghệ. (ảnh: Minh Long).

Nước sông Hiếu không bao giờ cạn bởi có ba con sông. Mùa màng quanh năm tốt tươi, sản vật bời bời, nhiều thứ ngon của hiếm, nổi bật trong các cuộc trình diện ẩm thực lễ hội Thẳm Bua.

mâm cơm của đồng bào Thái ở Chiêng Ngam (ảnh: Minh Long).
mâm cơm của đồng bào Thái ở Chiêng Ngam (ảnh: Minh Long).

Đứng trên cầu Châu Tiến phóng tầm mắt theo những ngả sông, ta sẽ bắt gặp những chiếc guồng nước ẩn hiện miệt mài bên dòng chảy. Để có nước trên những thửa rộng cao hơn mặt sông, người dân nơi đây đã sáng tạo ra những chiếc guồng đưa nước lên tưới tắm gần ba trăm héc ta ruộng.

.

NHững chiếc guồng đưa nước tưới cho ruộng đồng vùng Chiêng Ngam (ảnh: Minh Long). 
NHững chiếc guồng đưa nước tưới cho ruộng đồng vùng Chiêng Ngam (ảnh: Minh Long).

Ông Lữ Văn Nhì - Phó Bí thư Đảng ủy xã Châu Tiến cho biết: dọc theo các nhánh sông này, riêng địa bàn xã Châu Tiến đã có hơn hai trăm cái guồng nước.

Đây cũng là hệ thống thủy nông chính của xã Châu Tiến. Mỗi năm đến vụ, xã đều hỗ trợ bà con vài trăm ngàn để làm guồng. Năm nào hễ đến mùa lũ thì tất cả những cái guồng đều bị trôi hết, chiếc nào còn giữ được thì chỉ trơ xương không thể dùng cho vụ sau.

Vì vậy mỗi năm vào đầu vụ, cả xã, nhà nhà đua nhau vào rừng chặt nứa, đốn cây về làm guồng. Hết mùa này đến mùa khác, năm này qua năm khác, những chiếc guồng hết tàn lại mọc để nuôi sống bao la cánh đồng và cũng làm nên cảnh sắc kiều diễm nơi đây.

Các guồng ở ruộng đồng Chiêng Ngam thuộc trời tây Xứ Nghệ. (ảnh: Minh Long).
Các guồng ở ruộng đồng Chiêng Ngam thuộc trời tây Xứ Nghệ. (ảnh: Minh Long).

Thuở tạo mường dựng bản, những cánh đồng luôn gặp hạn hán. Năm gặp trời đất thuận hòa thì no, còn nữa đói nghèo. Để tìm cái ăn, người người lũ lượt đi về phía những cánh rừng.

Nhưng khi rừng cũng hết cái ăn thì buộc mọi người lại phải thiên di. Để không phải di cư theo độ xanh tốt của những cánh rừng, người Thái đã nghĩ ra cách be bờ đắp đập, làm guồng múc nước vào máng đưa nước lên các chân ruộng cao tưới tắm mùa vụ.

Chính vì lẽ đó, Chiêng Ngam đã trở thành vựa lúa của cả huyện Quỳ Châu, xứ sở miền tây Nghệ An.

Đồng ruộng xanh mướt ở Chiêng Ngam (ảnh: Minh Long).
Đồng ruộng xanh mướt ở Chiêng Ngam (ảnh: Minh Long).

Chiêng Ngam là thung lũng gồm xã Châu Tiến và một phần xã Châu Bính của huyện Quỳ Châu. Nơi đây còn có thẳm Bua nổi tiếng với mỗi năm có một lễ hội truyền thống của người Thái vùng Tây Bắc Nghệ An.

Tương truyền, năm một chín ba bảy, vua Bảo Đại, thời nhà Nguyễn có lần về vãn cảnh, ghé thăm Hang thẳm Bua đã phải thốt lên vì vẻ đẹp thiên tạo kỳ thú mường Chiêng ngam. Năm một nghìn chín trăm, chín bảy, Bộ Văn hóa thể thao và Du lịch đã trao bằng chứng nhận Hang thẳm Bua mường Chiêng Ngam là di tích danh thắng cấp Quốc gia.

Lễ hội Hang thẳm Bua hay còn gọi lễ hội thẳm Bua, hội động Thẳm Bua, diễn ra khoảng hai mươi tháng Giêng âm lịch hàng năm. Chuyện kể rằng, đến hội, trong hang tối, nếu chàng trai nào nắm được tay cô gái thì họ sẽ nên duyên vợ chồng. Vì thế ai muốn tìm một nửa của mình thì đến hội hang Thẳm Bua.

Hang Bua Quỳ Châu thuộc trời tây Xứ Nghệ (ảnh: Minh Long).
Hang Bua Quỳ Châu thuộc trời tây Xứ Nghệ (ảnh: Minh Long).

Cuộc vui như một lễ hội. Chum rượu cần bắc ra, cồng chiêng đánh vọng ngân nga. Nghe tiếng chiêng không ai bảo ai, bà con nườm nượp kéo đến tham gia. Điệu nhảy sạp tập tưng theo nhịp trống, nhịp chiêng.

Điệu nhuôn Thái cất lên. "Tôi xin làm con tắc kè đầu làng cất lên xem khách có thấu. Rượu không ngon khách đừng bỏ đi, hãy ở lại với tấm lòng quyến luyến chân thành..."

Đồng bào dân tộc thái ở Chiêng Ngam bên chum rượu cần (ảnh: Minh Long).
Đồng bào dân tộc thái ở Chiêng Ngam bên chum rượu cần (ảnh: Minh Long).

Đó là lời ca của nghệ nhân Lô Văn Duẩn chào khách, mời gọi và chúc phước người xa về. Tiếng Nhuôn hát theo nhạc pí (Sáo) ngợi ca phong cảnh hữu tình bản mường Chiêng Ngam: " Ai lên Chiêng Ngam sẽ được ăn cá ba sông, sông Hạt sông Việc vơi sông Quàng lại đầy".

Nhảy sạp của đồng bào Thái miền tây Xứ Nghệ. (ảnh: Minh Long).
Nhảy sạp của đồng bào Thái miền tây Xứ Nghệ. (ảnh: Minh Long).

Thác nước ở miền tây Xứ Nghệ (ảnh: Minh Long).
Thác nước ở miền tây Xứ Nghệ (ảnh: Minh Long).

Đồng bào dân tộc Thái bên mâm cơm và chum rượu cần ngày tết. (ảnh: Minh Long).
Đồng bào dân tộc Thái bên mâm cơm và chum rượu cần ngày tết. (ảnh: Minh Long).

Tôi đã chan vào đêm vui hết mình. Cảm nhận mùa xuân đã tràn về trong từng câu hát của người Chiêng Ngam.

bài liên quan
Thảo Cầm Viên miễn phí vé cho khách sinh nhật tháng 3

Thảo Cầm Viên miễn phí vé cho khách sinh nhật tháng 3

Thảo Cầm Viên sẽ miễn phí vé vào cổng cho khách tham quan có sinh nhật trong tháng 3 nhân dịp kỷ niệm 160 năm thành lập (23/3/1864 - 23/3/2024).
Đông Triều (Quảng Ninh): Bị tuýt còi vì bỏ 1 tỷ đồng làm đường lại lấn ra hồ thủy lợi

Đông Triều (Quảng Ninh): Bị tuýt còi vì bỏ 1 tỷ đồng làm đường lại lấn ra hồ thủy lợi

Một doanh nghiệp ở TX Đông Triều (Quảng Ninh) tự nguyện bỏ 1 tỷ đồng để làm đường bê tông nhưng bị tuýt còi vì bị cho rằng có dấu hiệu trục lợi và lấn chiếm hồ thủy lợi Lỗ Chính.
Chuyên trang điện tử truyền thông Pháp luật Plus chính thức thay đổi giao diện mới

Chuyên trang điện tử truyền thông Pháp luật Plus chính thức thay đổi giao diện mới

Nhằm đáp ứng nhu cầu đọc báo của độc giả trong thời đại kỷ nguyên công nghệ số, 10h sáng ngày 28/2, Chuyên trang điện tử Truyền thông Pháp luật Pháp luật + (Phapluatplus.vn) sẽ chính thức thay đổi giao diện mới với nhiều chuyên mục chuyên sâu, hấp dẫn.
Gần 100 xe ô tô ở huyện đảo Cô Tô được đăng kiểm

Gần 100 xe ô tô ở huyện đảo Cô Tô được đăng kiểm

Đã có 77 phương tiện cơ giới đường bộ, ô tô điện đủ điều kiện hồ sơ để đăng kiểm trong 2 ngày 24, 25/2 trên địa bàn huyện đảo Cô Tô.
UBND huyện Văn Chấn yêu cầu làm rõ vụ công trình nhà nước được san lấp bằng đất nông nghiệp trái phép

UBND huyện Văn Chấn yêu cầu làm rõ vụ công trình nhà nước được san lấp bằng đất nông nghiệp trái phép

UBND huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái vừa có văn bản yêu cầu làm rõ việc công trình nhà nước được san lấp bằng đất nông nghiệp trái phép.
Quảng Ninh: 270 tân binh TP Cẩm Phả hăng hái lên đường nhập ngũ

Quảng Ninh: 270 tân binh TP Cẩm Phả hăng hái lên đường nhập ngũ

Sáng ngày 25/2, tại Quảng trường 12/11 cùng với các địa phương trong toàn tỉnh, TP Cẩm Phả tổ chức lễ giao nhận quân năm 2024, tiễn 270 thanh niên lên đường thực hiện nghĩa vụ quân sự và nghĩa vụ công an nhân dân.
Mới nhất
Đọc nhiều
Công an tỉnh Lai Châu tăng cường công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm

Công an tỉnh Lai Châu tăng cường công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm

Chiều ngày 27/03/2024, Đại tá Phạm Hải Đăng – Phó Giám đốc Công an tỉnh, Thủ trưởng Cơ quan CSĐT đã chủ trì hội nghị Giao ban Cơ quan CSĐT Quý I năm 2024.
Thị trường bất động sản sôi sục chờ đón Lễ Kick-off Dự án Meyhomes Capital Phú Quốc

Thị trường bất động sản sôi sục chờ đón Lễ Kick-off Dự án Meyhomes Capital Phú Quốc

Ngày 02/04 tới đây sẽ diễn ra Lễ kick-off dự án Meyhomes Capital Phú Quốc với sự quy tụ của hơn 1000 chiến binh toàn quốc.
ĐHĐCĐ 2024 Tập đoàn GELEX diễn ra thành công thành công

ĐHĐCĐ 2024 Tập đoàn GELEX diễn ra thành công thành công

Sáng 28/3/2024, Đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) thường niên năm 2024 của Công ty cổ phần Tập đoàn GELEX đã diễn ra tại Hà Nội.
Tin bài khác
Bộ GD&ĐT đề nghị làm rõ vụ việc vi phạm đạo đức trong trường học ở Tuyên Quang

Bộ GD&ĐT đề nghị làm rõ vụ việc vi phạm đạo đức trong trường học ở Tuyên Quang

Liên quan đến nữ giáo viên tại Tuyên Quang bị một nhóm học sinh có hành vi thiếu chuẩn mực, Bộ GD&ĐT yêu cầu xử lý nghiêm khắc theo đúng mức độ vi phạm đối với các cá nhân và tập thể có liên quan.
Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tập trung xử lý vi phạm nồng độ cồn dịp Tết, Lễ hội xuân 2024

Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tập trung xử lý vi phạm nồng độ cồn dịp Tết, Lễ hội xuân 2024

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang vừa ký Công điện số 1300/CĐ-TTg ngày 5/12/2023 của Thủ tướng Chính phủ về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông dịp Tết Dương lịch, Tết Nguyên đán Giáp Thìn và Lễ hội xuân 2024.
Lãnh đạo UBND tỉnh Đồng Nai đối thoại với thanh niên về chuyển đổi số

Lãnh đạo UBND tỉnh Đồng Nai đối thoại với thanh niên về chuyển đổi số

Chiều 5/12, quyền Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Võ Tấn Đức chủ trì buổi đối thoại với thanh niên năm 2023 bằng cả hai hình thức trực tiếp và trực tuyến.
Giải ngân vốn đầu tư công tỉnh Lạng Sơn đạt tỷ lệ thấp

Giải ngân vốn đầu tư công tỉnh Lạng Sơn đạt tỷ lệ thấp

Ngoài những huyện có tỷ lệ giải ngân thấp, có một số chủ đầu tư có tỷ lệ giải ngân cao như huyện Văn Lãng, huyện Cao Lộc, huyện Bắc Sơn.
An sinh, an dân

An sinh, an dân

Bảo đảm an sinh xã hội (ASXH), chuyển từ hỗ trợ nhân đạo sang bảo đảm quyền an sinh của công dân là một trong những điểm nhấn được Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nêu ra tại Hội nghị quán triệt Nghị quyết 42-NQ/TW của TW8, khóa XIII. Đó là một trong những thành tựu sau 10 năm thực hiện Nghị quyết 15-NQ/TW của TW15, khóa XI.
Tìm giải pháp căn cơ giảm ùn tắc giao thông tại Hà Nội

Tìm giải pháp căn cơ giảm ùn tắc giao thông tại Hà Nội

Hôm qua (5/12), Kỳ họp thứ 14 HĐND TP Hà Nội khóa 16 khai mạc, dự kiến diễn ra trong 4 ngày.
Khai mạc hội nghị lần thứ 14 Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Kon Tum khóa XVI

Khai mạc hội nghị lần thứ 14 Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Kon Tum khóa XVI

Sáng 5/12, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Kon Tum khóa XVI (mở rộng) khai mạc Hội nghị lần thứ 14.
Tăng giá trần vé máy bay nội địa lên 4 triệu đồng

Tăng giá trần vé máy bay nội địa lên 4 triệu đồng

Bộ Giao thông vận tải, vừa ban hành Thông tư số 34/2023/TT-BGTVT điều chỉnh khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách trên các đường bay nội địa. Thông tư này có hiệu lực kể từ ngày 01 tháng 03 năm 2024.
Sáng nay 5/12, HĐND Thành phố Hà Nội khai mạc Kỳ họp cuối năm

Sáng nay 5/12, HĐND Thành phố Hà Nội khai mạc Kỳ họp cuối năm

Sáng nay, ngày 5/12, Kỳ họp thường lệ cuối năm (Kỳ họp thứ 14) HĐND TP Hà Nội khoá XVI, nhiệm kỳ 2021-2026 chính thức khai mạc. Theo dự kiến, kỳ họp diễn ra từ ngày 5 đến 8/12 để xem xét, thông qua 67 nội dung gồm 25 báo cáo và 42 nội dung ban hành nghị quyết.
Tổng tài sản thị trường bảo hiểm ước đạt hơn 913 nghìn tỷ đồng

Tổng tài sản thị trường bảo hiểm ước đạt hơn 913 nghìn tỷ đồng

Theo Bộ Tài chính, tính đến hết tháng 11/2023, thị trường bảo hiểm ghi nhận tổng tài sản ước đạt 913.336 tỷ đồng.
trai nghiem nghe lam giay ban cua dong bao dao do o ha giang

Trải nghiệm nghề làm giấy Bản của đồng bào Dao đỏ ở Hà Giang

Giấy Bản là sản phẩm làm từ cây vầu non, được sử dụng trong tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên vào dịp lễ, tết... Cây vầu non được chẻ nhỏ, ngâm trong nước vôi, sau đó ngâm tiếp với nước một thời gian, đem nghiền và trộn với dung dịch chứa nhựa của một loại cây rừng. Từ hỗn hợp nguyên liệu này, người dân sẽ tráng thành những tấm giấy Bản...
clip nhom doi tuong manh dong dung hung khi dai ca met cuop tai san trong dem

Clip nhóm đối tượng mạnh động dùng hung khí dài cả mét cướp tài sản trong đêm

Ngày 16/3, Phòng Cảnh sát hình sự Công an TP Hà Nội phối hợp Công an quận Hà Đông đã bắt giữ 4 đối tượng để điều tra về hành Cướp tài sản. Các đối tượng này chủ yếu đã bỏ học, cùng nhau chế hung khí nguy hiểm dài cả mét sau đó đi khống chế, đe doạ những người đi đường trong đêm tối và cướp tài sản. Trước đó, nhóm đối tượng này đã cướp một xe máy của anh N.Đ.C. trên đường Lĩnh Nam, Vĩnh Hưng, Hoàng Mai, Hà Nội.
bao phap luat viet nam ky hop tac tai tro voi lien doan cau may viet nam

Báo Pháp luật Việt Nam ký hợp tác, tài trợ với Liên Đoàn Cầu mây Việt Nam

Báo Pháp luật Việt Nam và Liên Đoàn Cầu mây Việt Nam đã thực hiện lễ ký kết thỏa thuận hợp tác truyền thông và tài trợ đội tuyển cầu mây quốc gia Việt Nam.
tang cuong phoi hop truyen thong chinh sach phap luat giua bo tu phap va bo thong tin va truyen thong

Tăng cường phối hợp truyền thông chính sách pháp luật giữa Bộ Tư pháp và Bộ Thông tin và Truyền thông

thoi hoc sinh dang nho cua thap nien 2000 duoc tai hien qua sach tranh

Thời học sinh đáng nhớ của thập niên 2000 được tái hiện qua sách tranh

Bốn năm sau khi ra mắt 199 Mấy – Hồi Ấy Làm Gì?, hai tác giả Trang Neko và X.Lan quay trở lại với một ấn phẩm sách tranh đề tài trường học lấy nhan đề HỌC SINH CHÚNG MÌNH 2000 HỒI ẤY