Năm 2023, giá trị thu được từ cây ăn quả của toàn huyện Yên Châu (Sơn La) là gần 900 tỷ đồng, trong đó trái mận góp khoảng 50-60%.

Vâng, loại quả có dáng tròn, mầu tím và giàu chất dinh dưỡng mà chúng tôi muốn nói tới ở đây chính là trái mận hậu Yên Châu. Một loại quả danh tiếng tại vùng đất Sơn La và cả nước.

lợi ích từ trái mận

Theo các nhà khoa học thì mận có thể làm giảm táo bón, tốt cho tim mạch, xương khớp và làm giảm lượng đường trong máu, từ đó ngăn ngừa một số bệnh như tiểu đường.

Mận tươi và mận khô đều có hàm lượng dinh dưỡng cao. Chúng chứa hơn 15 loại vitamin và khoáng chất khác nhau. Mận có ít calo, nhưng giàu chất xơ, chất chống oxy hóa và các loại vitamin quan trọng.

Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng, trong mỗi quả mận có 30 calo, 8g carb, song chứa tới 5% vitamin A, 10% vitamin C, 5% vitamin K. Trong đó, vitamin A giúp bảo vệ mắt, giảm nguy cơ mắc một số loại ung thư. Vitamin C tốt cho da, vitamin K củng cố sức khỏe xương khớp và giúp cơ thể sản sinh nhiều loại protein cần thiết trong quá trình cầm máu.

Không chỉ vậy, mận hậu chứa nhiều loại vitamin và các khoáng chất có lợi cho sức khỏe của xương bao gồm vitamin K, phốt pho, magie, kali. ... Mận hậu giúp giảm cân ... Tốt cho tim mạch... Chống táo bón ... Mận hậu tốt cho não bộ ... Cải thiện thị lực.

Là một loại trái cây chứa hàm lượng chất dinh dưỡng cao, mận có thể dùng khô hoặc dùng tươi tùy theo mục đích sử dụng, ví dụ như ăn tươi, sấy dẻo, làm mứt, nước giải khát, sốt,... Tuy nhiên ăn quá nhiều mận cũng không tốt nhất là với những người dễ bị nóng trong hoặc có cơ địa đặc biệt.

KỸ THUẬT MỚI GIÚP TĂNG NĂNG SUẤT

Chính bởi những lợi ích từ trái mận hiệu quả đối với con người, cũng như nhìn ra được giá trị kinh tế lớn từ loại quả này, nhiều năm qua huyện Yên Châu (Sơn La) đã xây dựng vùng trồng để tạo đột phá cho kinh tế địa phương.

Dường như vùng đất Yên Châu (tỉnh Sơn La) được thiên nhiên ban tặng khí hậu, thổ nhưỡng rất thích hợp với cây mận, khiến cho giá trị của cây mận được nhân dân tin tưởng, phát triển mạnh loại cây này. Với trên 3.200 ha trồng mận, đủ thấy trái mận đã tạo chỗ đứng vững chắc trên địa bàn huyện Yên Châu nói riêng và tỉnh Sơn La nói chung.

Mận hậu Yên Châu nổi tiếng khắp vùng Tây Bắc, rồi cả nước với chất lượng quả mọng, giòn ngọt pha một chút chua không quá gắt, đậm vị, phấn dày và khi quả chín có màu tím thẫm.

Cuối tháng 4, đầu tháng 5, chúng tôi men theo Quốc lộ 6 rồi rẽ vào ngã ba Tà Làng đi theo đường tỉnh 103 gần 15km, là đến thủ phủ của mận hậu Yên Châu - xã Lóng Phiêng dần hiện lên với màu xanh bạt ngàn của cây lá, lấp ló màu đỏ tím của mận đang đến mùa thu hoạch.

Giống mận hậu này thường có lác đác từ sau dịp Tết Nguyên đán hằng năm. Mùa thu hoạch thường bắt đầu từ tháng 4. Đến giữa tháng 5 và cuối tháng 6 bắt đầu vào chính vụ, lúc này mận nặng trĩu quả, trái to. Đây cũng thời điểm mận Hậu ngon nhất khi trái đậm vị, mẫu mã đẹp, đạt chuẩn hơn.

Để có những trái mận to, tròn, mã đẹp thì những năm qua, người dân xã Lóng Phiêng áp dụng kỹ thuật trong chiết, ghép, sử dụng quy trình chăm sóc mận theo tiêu chuẩn VietGap; nhiều hộ còn đầu tư tiền sắm hệ thống phun tưới ẩm, cung cấp đủ nước cho cây mận trong quá trình ra hoa, đậu và nuôi dưỡng quả, tạo ra quả mận trái vụ, cho thu nhập cao hơn so với quả mận chính vụ.

ĐƯỢC MÙA - ĐƯỢC GIÁ

Để trồng và xử lý mận ra hoa, có quả đúng thời gian như ý muốn, đòi hỏi sự kiên trì và kỹ thuật cao. Khi bắt đầu làm mận trái vụ, nông dân phải thực sự hiểu đặc tính cây mận để đánh giá được những gốc mận đó đủ tuổi, đủ điều kiện ra hoa, kết quả sớm hay chưa.

Ngay sau khi kết thúc vụ mận, cần chọn các gốc mận lâu năm, sạch bệnh, để bắt đầu chăm sóc, xử lý, bón phân tác động để mận ra quả sớm.

Gia đình chị Lê Thị Vui, (xã Lóng Phiên, Yên Châu) có trên 1.000 gốc mận. Những ngày này, cả gia đình chị Vui thật bận rộn vì mận vào vụ thu hoạch. Gia đình phải thuê thêm người để thu hái mận sớm, bán sẽ được giá hơn là vào chính vụ.

"Cây mận bắt buộc phải có nước thì năng suất mới cao và quả mới ngon. Nhà mình cũng áp dụng công nghệ tưới nhỏ giọt dẫn đến từng gốc cây để cây mận nào cũng đủ nước. Như vậy, cây sẽ đủ dưỡng chất, sai trái..., được giá hơn", chị Vui thông tin.

Được biết, mận Lóng Phiêng loại 20 quả/kg bán được với giá 100.000-120.000 đồng/kg, vào lúc cao điểm, giá mận có thể lên đến 180.000 đồng/kg.

Trò chuyện về áp dụng công nghệ để tăng năng suất trái cây, đặc biệt là trái mận, loại quả giúp người dân thoát nghèo. Ông Trần Thế Quang, Chủ tịch UBND xã Lóng Phiêng, thông tin: “Người dân xã Lóng Phiêng đã áp dụng công nghệ tưới tự động nhỏ giọt cho cây mận từ năm 2019, đến năm 2021 thì phát triển đại trà công nghệ này".

Đến giữa tháng 5 và cuối tháng 6 bắt đầu vào chính vụ, lúc này mận nặng trĩu quả, trái to. Đây cũng thời điểm mận hậu ngon nhất khi trái đậm vị, mẫu mã đẹp, đạt chuẩn hơn.

Chất lượng trái và mẫu mã của trái mận Lóng Phiêng khó có nơi nào bì kịp bởi được thiên nhiên ưu đãi khí hậu, thổ nhưỡng rất phù hợp với cây mận.

Từ ngày chuyển đổi cây trồng, từ trồng ngô, sắn sang cây ăn quả là mận và nhãn thu nhập của người dân đã thay đổi rõ rệt, qua từng năm.

Nhiều gia đình đã mua xe ô tô riêng, rồi ô tô tải để vận chuyển hoa quả, xây nhà lớn, khiến cho bộ mặt nông thôn nơi đây đổi thay, khởi sắc từng ngày.

Hiện tại, Yên Châu có 4 xã trọng điểm về cây mận, diện tích trồng trên 3.200 ha, nếu thời tiết thuận lợi dự kiến cho sản lượng khoảng 35.000-40.000 tấn, giá trị ước đạt khoảng 600-700 tỷ đồng.

Tại Yên Châu, mỗi 1ha, người dân trồng khoảng 300-400 gốc mận, năng suất trung bình đạt trên 15 tấn/ha, cá biệt có những hộ đạt năng suất 20-30 tấn/ha.

Ngoài điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu ủng hộ thì những người trồng mận đây có rất nhiều kinh nghiệm và hiểu cây mận như "hiểu người thân" của mình. Chính vì vậy, mà trái mận ở Lóng Phiêng nói riêng và trái mận Yên Châu tạo nên sự khác biệt về giá trị.

Năm 2023, giá trị thu được từ cây ăn quả của Yên Châu là gần 900 tỷ đồng và cây mận góp khoảng 50-60%.

Trò chuyện với PV, ông Nguyễn Văn Điện - Chủ tịch Hội Nông dân huyện Yên Châu vui mừng kể: "Hiện nay trên địa bàn huyện Yên Châu có gần 11.000 ha cây ăn quả các loại. Riêng mận hậu là trên 3.000 ha. Nhận thấy giá trị kinh tế từ cây mận mang lại, Hội Nông dân huyện đã hướng dẫn, tuyên truyền người dân đầu tư ứng dụng khoa học kỹ thuật vào canh tác để nâng cao chất lượng quả mận".

Trái mận đã giúp người nông dân ở Yên Châu đổi đời, những nụ cười mãn nguyện vì được mùa, được giá luôn khiến họ tin tưởng vào chính sách của Đảng, Nhà nước. Rời Yên Châu trong những ngày tháng 5 nắng vàng, xa xa những trái mận tím lấp ló dưới những tán cây xanh mát, hứa hẹn một mùa bội thu.

Rồi những đứa trẻ với đôi bàn tay tím ngắt bởi nước của trái mận làm chúng đổi màu đang vắt vẻo trên những cây mận cổ thụ, rồi nụ cười tươi sáng ấy khiến chúng tôi không nỡ xa vùng đất tuyệt đẹp này.

Chào Lóng Phiêng, chào Yên Châu. Hẹn ngày gặp lại!.