Hà Nội 23 °C
TP Hồ Chí Minh 30 °C
Hải Phòng 25 °C
Đà Nẵng 27 °C
Yên Bái 22 °C
  • Hà Nội Hà Nội 23°C
  • TP Hồ Chí Minh Hà Nội 30°C
  • Hải Phòng Hà Nội 25°C
  • Đà Nẵng Hà Nội 27°C
  • Yên Bái Hà Nội 22°C

Thu gom rác thải điện tử - gian nan từ nhận thức đến hành động

Pháp luật hình sự
21/10/2016 08:25
Đinh Luyện - Hạnh Lê
aa
Suốt nhiều năm nay, tại Việt Nam việc thu hồi, tái chế phế thải độc hại như rác thải điện tử vẫn được tiến hành nhưng chủ yếu bằng những phương pháp thủ công, thô sơ thông qua các làng nghề, cơ sở thu gom, tái chế nhỏ lẻ, không bảo đảm về điều kiện, quy chuẩn an toàn.


Nhận thức được mức độ nguy hại, nhiều chương trình thu hồi, tái chế rác điện tử an toàn, thân thiện với môi trường đã được tổ chức và nhận được sự đồng tình tích cực từ dư luận.

Tuy nhiên, theo khảo sát của phóng viên, những chương trình thu gom rác điện tử chỉ sau một thời gian ngắn dần trở nên “đuối sức” bởi hiệu quả thực tế mang lại không cao.

Nhiều điểm thu gom rác điện tử chưa phát huy được hiệu quả.
Nhiều điểm thu gom rác điện tử chưa phát huy được hiệu quả.

Biết nguy hại nhưng nó là “cần câu cơm”

Cho đến nay, rác thải điện tử (RTĐT) vẫn thường được các cơ sở tái chế gọi chung với cái tên “đồng nát”. Bởi hiểu theo nghĩa rộng, nó có thể là nhựa, ắc quy chì thải, sản phẩm điện tử đã qua sử dụng, phế liệu kim loại…

Khi hết thời hạn sử dụng, bị lỗi, chúng sẽ bị thải bỏ và trở thành RTĐT. Tuy nhiên, có một điểm chung là, bản thân RTĐT thường chứa các vật liệu độc hại cho con người và môi trường.

Ở các cơ sở thu gom, tái chế phế liệu, RTĐT thường được tái chế bằng cách phân loại, bóc tách riêng rẽ các bộ phận còn sử dụng được.

Sau đó, những linh kiện và nguyên liệu này sẽ được tiêu thụ tại thị trường nội địa hoặc xuất đi thị trường Trung Quốc cho các đối tượng sử dụng có mức sống thấp hơn.

Riêng phần không tái sử dụng được, phần lớn sẽ bị xả thẳng ra môi trường lẫn theo rác thải sinh hoạt. Theo khảo sát của phóng viên tại các khu làng nghề, khu tái chế, sau khi được thu mua về, tất thảy RTĐT đều được xử lý rất thủ công, các công đoạn tháo dỡ hoàn toàn bằng tay trần.

Không chỉ vậy, dù trong điều kiện nhiều khí độc, ô nhiễm nhưng người lao động trực tiếp tham gia khâu phân loại RTĐT lại chỉ được trang bị đồ bảo hộ khá thô sơ là găng tay và khẩu trang thường. Minh chứng dễ thấy nhất là ở Cẩm Xá (Mỹ Hào, Hưng Yên) nơi được coi là một trong những “thủ phủ” thu gom RTĐT lớn nhất miền Bắc. Nơi đây hàng ngày có hàng chục xe tải của các hộ làm nghề tản đi khắp các tỉnh tại miền Bắc gom hàng. Họ chủ

yếu thu gom những vật liệu như: ổ cứng, đầu đĩa, ti vi, dây điện… đem về phân loại và tái chế. Quy mô làng nghề ngày càng lớn giúp kinh tế người dân phát triển, nhưng dường như vấn đề an toàn lao động và ô nhiễm làng nghề lại trở thành “gánh nặng”.

Nói cách khác, sau khâu đoạn thu mua, phân loại, các phế phẩm của RTĐT đều được xử lý rất thủ công bằng cách chôn lấp hoặc đốt bỏ. Tình trạng ô nhiễm dễ thấy nhất là các bãi rác thải chất đống, nhếch nhác trong vườn nhà các hộ làm nghề, nhiều vật liệu điện tử rơi vãi trên đường, nổi lềnh bềnh trên mặt kênh mương thoát nước.

Đáng nói, phần lớn những hộ làm nghề nơi đây đều nhận thức được việc tái chế như vậy là nguy hại và ảnh hưởng đến môi trường nhưng vì là làng nghề, thu nhập phần lớn dựa vào đó nên họ vẫn “nhắm mắt làm liều”.

Giải pháp nào?

Theo nhận định của Trung tâm Phát triển và hội nhập (CDI), trung bình mỗi năm, một người Việt thải ra môi trường 1kg RTĐT.

Nếu đem số lượng này căn cứ trên dân số của toàn quốc thì lượng RTĐT ra môi trường vô cùng lớn. Thế nhưng, có một nghịch lý là dù số lượng rác “tuồn” ra môi trường nhiều nhưng việc thu gom và xử lý đúng cách lại gần như hạn chế.

Thống kê của Chương trình Việt Nam tái chế (đơn vị thu hồi, xử lý miễn phí rác điện tử), trung bình một năm, đơn vị này chỉ thu gom được hơn 4 tấn rác, số lượng này nếu so sánh thì chưa bằng 1% lượng RTĐT thải ra trên toàn quốc.

Cần phải khẳng định, hiện các điểm thu gom rác điện tử còn quá ít ỏi và chưa thực sự phát huy hiệu quả. Đơn cử như ở Hà Nội, hiện có 5 điểm thu gom RTĐT do Chương trình Việt Nam tái chế khởi xướng.

Các điểm thu gom này được phân bố rải đều khắp các quận nội thành. Tuy nhiên, theo khảo sát của người viết, việc thu gom ở nhiều điểm gần như không được cộng đồng quan tâm.

Thậm chí, cách đây ít lâu, điểm thu gom ở Bảo tàng Chiến thắng B.52 - Đội Cấn, Ba Đình, Hà Nội do không đem lại hiệu quả nên đơn vị tổ chức đã tiến hành thu hồi và di dời đi địa điểm khác.

Tương tự, ở điểm thu gom thuộc khu vực Yên Hòa quận Cầu giấy, Thành Công, Quán Thánh quận Ba Đình lần mở phía thùng rác đặt tại các điểm này chỉ có số ít sợi dây điện, tai nghe, vỏ chiếc điện thoại để bàn, vỏ tivi…

Theo ông Đào Ngọc Long, tổ trưởng tổ bảo vệ tại điểm thu gom Quán Thánh, do số lượng rác thu được ít nên vài tháng mới có đơn vị đánh xe về thu gom rác 1 lần, không có lịch trình cụ thể.

Lý giải về việc thu gom rác thải điện tử kém hiệu quả, ông Đức Ninh (76 tuổi, ở quận Ba Đình) cho biết: “Mặc dù mô hình thu gom RTĐT là mới và phù hợp với xu hướng phát triển.

Tuy nhiên, đại bộ phận dân cư vẫn thường tận dụng RTĐT vào nhiều việc thậm chí tận thu, bán đồng nát. Tâm lý chung hiện vẫn là tiện đâu bỏ đó, không mấy ai nghĩ đến việc mang những sản phẩm điện tử cũ, hỏng của gia đình tới điểm tập trung thu gom RTĐT.

Ngoài ra, do lượng rác thải độc hại không có thường xuyên nên người dân chưa hình thành thói quen phân loại rác tại nguồn. Hơn nữa, có phân loại, người dân cũng không nắm rõ ngày, giờ đơn vị nào chịu trách nhiệm về thu gom và xử lý loại rác thải nguy hại này”.

Khách quan nhìn nhận trên khía cạnh pháp lý, cho đến thời điểm này RTĐT vẫn chỉ được quản lý bởi các quy định chung về chất thải rắn và chất thải nguy hại.

Công tác quản lý RTĐT tại thành phố hoàn toàn chưa có sự tham gia của các nhà sản xuất, phân phối. Việc áp dụng các công cụ chế tài, đặc biệt là công cụ tài chính còn chưa hình thành...

Và hệ lụy nhãn tiền là việc thu gom RTĐT suốt thời gian vừa qua đã và đang lâm vào cảnh “chết yểu”. Thời gian tới, thành phố cần tích cực kiểm tra, giám sát chặt chẽ các tổ chức, cá nhân tái chế chất thải nguy hại, khi phát hiện vi phạm phải xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

Về lâu dài, ban, ngành chức năng cần đầu tư lắp đặt dây chuyền, công nghệ xử lý rác thải hiện đại, khép kín để xử lý tận gốc chất thải nguy hại từ pin, ắc quy… khuyến khích doanh nghiệp sản xuất thu mua, tái sử dụng phế thải độc hại... có như vậy sẽ góp phần cải thiện môi trường sinh thái Thủ đô.

bài liên quan
Quy định mới về cấp sổ đỏ cho đất không có giấy tờ

Quy định mới về cấp sổ đỏ cho đất không có giấy tờ

Luật Đất đai sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua quy định chi tiết các trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất không có giấy tờ sẽ được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Đông Triều (Quảng Ninh): Bị tuýt còi vì bỏ 1 tỷ đồng làm đường lại lấn ra hồ thủy lợi

Đông Triều (Quảng Ninh): Bị tuýt còi vì bỏ 1 tỷ đồng làm đường lại lấn ra hồ thủy lợi

Một doanh nghiệp ở TX Đông Triều (Quảng Ninh) tự nguyện bỏ 1 tỷ đồng để làm đường bê tông nhưng bị tuýt còi vì bị cho rằng có dấu hiệu trục lợi và lấn chiếm hồ thủy lợi Lỗ Chính.
Gần 6.000 vụ vi phạm môi trường được phát hiện

Gần 6.000 vụ vi phạm môi trường được phát hiện

Trong 2 tháng đầu năm 2024, cơ quan chức năng đã phát hiện 5.810 vụ vi phạm môi trường, trong đó xử lý 5.046 vụ với tổng số tiền phạt là 54,7 tỷ đồng.
Tạm giữ gần 28.000 sản phẩm vi phạm tại các cửa hàng điện thoại

Tạm giữ gần 28.000 sản phẩm vi phạm tại các cửa hàng điện thoại

Cục Quản lý thị trường TP HCM tạm giữ gần 28.000 đơn vị sản phẩm tại 3 điểm kinh doanh phụ kiện điện thoại.
Gần 100 xe ô tô ở huyện đảo Cô Tô được đăng kiểm

Gần 100 xe ô tô ở huyện đảo Cô Tô được đăng kiểm

Đã có 77 phương tiện cơ giới đường bộ, ô tô điện đủ điều kiện hồ sơ để đăng kiểm trong 2 ngày 24, 25/2 trên địa bàn huyện đảo Cô Tô.
Bắt giữ đối tượng thuê 2 chiếc ô tô rồi đem bán lấy tiền trả nợ

Bắt giữ đối tượng thuê 2 chiếc ô tô rồi đem bán lấy tiền trả nợ

Với hành vi thuê hai chiếc ô tô rồi mang đi bán lấy tiền trả nợ, Ngô Văn Tỉnh đã bị lực lượng chức năng bắt giữ.
Mới nhất
Đọc nhiều
Công ty TNHH Gia công và Thương mại Phong Hòa không đóng BHXH cho người lao động

Công ty TNHH Gia công và Thương mại Phong Hòa không đóng BHXH cho người lao động

Hành vi này của Công ty TNHH Gia công và Thương mại Phong Hòa đã bị UBND tỉnh Hải Dương xử phạt nghiêm minh.
Công ty TNHH Cơ điện Yongxin nợ hơn 5 tỷ đồng tiền thuế

Công ty TNHH Cơ điện Yongxin nợ hơn 5 tỷ đồng tiền thuế

Cục thuế tỉnh Bắc Giang vừa ban hành Quyết định cưỡng chế bằng biện pháp trích tiền từ tài khoản, phong tỏa tài khoản đối với Công ty TNHH Cơ điện Yongxin.
Bệnh nhân chạy thận nhân tạo có thể được hưởng BHYT lên đến 100%

Bệnh nhân chạy thận nhân tạo có thể được hưởng BHYT lên đến 100%

Trả lời về mức chi trả bảo hiểm y tế cho bệnh nhân chạy thận nhân tạo, Phó Giám đốc Bảo hiểm xã hội TP.HCM cho biết, mức hưởng BHYT từ 80-100% tùy theo đối tượng tham gia, theo thực tế chi phí điều trị tùy thuộc mức độ bệnh lý của mỗi người bệnh.
Tin bài khác
Quảng Bình: Bắt giữ nhóm đối tượng, thu giữ hơn 10kg ma túy tổng hợp

Quảng Bình: Bắt giữ nhóm đối tượng, thu giữ hơn 10kg ma túy tổng hợp

Lực lượng Công an thu giữ chiếc va ly màu đen bên trong 26 gói nilon có chứa hơn 25.000 nghìn viên ma túy tổng hợp dạng thuốc lắc, có trọng lượng hơn 10kg.
TP.HCM: Khởi tố 27 đối tượng trong đường dây khai thác cát trái phép

TP.HCM: Khởi tố 27 đối tượng trong đường dây khai thác cát trái phép

Liên quan đến đường dây khai thác cát trái phép, Cơ quan Cảnh sát điều tra (PC01) - Công an TP.HCM đã khởi tố và xử lý hình sự tổng cộng 27 bị can.
Hà Nội: Tạm giữ 26 đối tượng mang hung khí đánh nhau gây mất an ninh trật tự

Hà Nội: Tạm giữ 26 đối tượng mang hung khí đánh nhau gây mất an ninh trật tự

Lực lượng chức năng vừa tạm giữ hình sự 26 đối tượng mang hung khí đuổi đánh nhau, gây mất an ninh trật tự trên địa bàn quận Hà Đông (Hà Nội).
Triệt phá ổ nhóm tàng trữ, mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy liên tỉnh

Triệt phá ổ nhóm tàng trữ, mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy liên tỉnh

Một đường dây tàng trữ, mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy vừa bị lực lượng chức năng Công an tỉnh Bình Thuận triệt phá, bắt giữ 5 đối tượng.
Khởi tố vụ án mua bán trái phép hóa đơn 730 tỉ đồng tại Hà Nam

Khởi tố vụ án mua bán trái phép hóa đơn 730 tỉ đồng tại Hà Nam

Cơ quan An ninh điều tra, Công an tỉnh Hà Nam đã khởi tố vụ án “In, mua bán trái phép hóa đơn” và “Trốn thuế” xảy ra từ năm 2022 trên địa bàn tỉnh Hà Nam.
Xác minh làm rõ vụ việc nữ sinh lớp 7 bị người đàn ông hành hung tại Hải Dương

Xác minh làm rõ vụ việc nữ sinh lớp 7 bị người đàn ông hành hung tại Hải Dương

Một nữ sinh học lớp 7 bị một người đàn ông hành hung, tát liên tục, sự việc được quay lại và đưa lên mạng xã hội khiến nhiều người bức xúc.
Hà Nội: Khởi tố các đối tượng giấu ma túy trong hộp mỹ phẩm mang đi bán

Hà Nội: Khởi tố các đối tượng giấu ma túy trong hộp mỹ phẩm mang đi bán

Tại cơ quan Công an, Huynh và Duy khai nhận đã bán ma túy cùng nhau, các đối tượng giấu ma túy trong hộp mỹ phẩm rồi đem bán.
Cảnh sát 141 bắt giữ 17 đối tượng có dấu hiệu phạm pháp hình sự

Cảnh sát 141 bắt giữ 17 đối tượng có dấu hiệu phạm pháp hình sự

Trong tuần qua, các tổ công tác 141 đã kịp thời ngăn chặn, đấu tranh hiệu quả với các loại tội phạm, phát hiện 16 vụ việc có dấu hiệu vi phạm, bắt giữ 17 đối tượng.
Bắt giữ khẩn cấp hai đối tượng tàng trữ nhiều hàng nóng, thực hiện hàng loạt vụ cướp tài sản

Bắt giữ khẩn cấp hai đối tượng tàng trữ nhiều hàng nóng, thực hiện hàng loạt vụ cướp tài sản

Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Đồng Nai vừa phối hợp với Công an tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu bắt khẩn cấp 2 đối tượng gây ra hàng loạt vụ cướp tài sản.
Thanh Hoá: Bắt 2 đối tượng mua bán vũ khí quân dụng

Thanh Hoá: Bắt 2 đối tượng mua bán vũ khí quân dụng

Lực lượng chức năng vừa bắt giữ 2 đối tượng Phạm Hải Đăng và Nguyễn Đăng Tài để điều tra về hành vi mua bán, tàng trữ, vận chuyển trái phép vũ khí quân dụng.
trai nghiem nghe lam giay ban cua dong bao dao do o ha giang

Trải nghiệm nghề làm giấy Bản của đồng bào Dao đỏ ở Hà Giang

Giấy Bản là sản phẩm làm từ cây vầu non, được sử dụng trong tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên vào dịp lễ, tết... Cây vầu non được chẻ nhỏ, ngâm trong nước vôi, sau đó ngâm tiếp với nước một thời gian, đem nghiền và trộn với dung dịch chứa nhựa của một loại cây rừng. Từ hỗn hợp nguyên liệu này, người dân sẽ tráng thành những tấm giấy Bản...
clip nhom doi tuong manh dong dung hung khi dai ca met cuop tai san trong dem

Clip nhóm đối tượng mạnh động dùng hung khí dài cả mét cướp tài sản trong đêm

Ngày 16/3, Phòng Cảnh sát hình sự Công an TP Hà Nội phối hợp Công an quận Hà Đông đã bắt giữ 4 đối tượng để điều tra về hành Cướp tài sản. Các đối tượng này chủ yếu đã bỏ học, cùng nhau chế hung khí nguy hiểm dài cả mét sau đó đi khống chế, đe doạ những người đi đường trong đêm tối và cướp tài sản. Trước đó, nhóm đối tượng này đã cướp một xe máy của anh N.Đ.C. trên đường Lĩnh Nam, Vĩnh Hưng, Hoàng Mai, Hà Nội.
bao phap luat viet nam ky hop tac tai tro voi lien doan cau may viet nam

Báo Pháp luật Việt Nam ký hợp tác, tài trợ với Liên Đoàn Cầu mây Việt Nam

Báo Pháp luật Việt Nam và Liên Đoàn Cầu mây Việt Nam đã thực hiện lễ ký kết thỏa thuận hợp tác truyền thông và tài trợ đội tuyển cầu mây quốc gia Việt Nam.
tang cuong phoi hop truyen thong chinh sach phap luat giua bo tu phap va bo thong tin va truyen thong

Tăng cường phối hợp truyền thông chính sách pháp luật giữa Bộ Tư pháp và Bộ Thông tin và Truyền thông

thoi hoc sinh dang nho cua thap nien 2000 duoc tai hien qua sach tranh

Thời học sinh đáng nhớ của thập niên 2000 được tái hiện qua sách tranh

Bốn năm sau khi ra mắt 199 Mấy – Hồi Ấy Làm Gì?, hai tác giả Trang Neko và X.Lan quay trở lại với một ấn phẩm sách tranh đề tài trường học lấy nhan đề HỌC SINH CHÚNG MÌNH 2000 HỒI ẤY