Theo luật sư, thông tin trên mạng xã hội bị nhiễu loạn, sai sự thật chính là nguyên nhân khiến cho thời gian qua xảy ra những vụ việc nhiều người bị đánh oan khi tới các địa phương khác vì nghi là người xấu.
Thời gian qua, ở các địa phương như Nghệ An, Hà Nội, Hải Dương… liên tiếp xảy ra những vụ người dân tự ý đánh người, hủy hoại tài sản gây hậu quả nghiêm trọng. Vụ việc sau đó còn được đưa lên mạng xã hội với nội dung sai sự thật, gây hoang mang, bức xúc cho dư luận.
Vậy những hành vi trên nên bị xử lí như thế nào? Và người dân cần làm gì để tránh xảy ra những trường hợp phạm tội đáng tiếc.
Phóng viên đã có cuộc trao đổi với luật sư Lê Trung Phát - Giám đốc công ty Luật TNHH Luật sư Riêng để được tư vấn, qua đó giúp người dân có cái nhìn đúng đắn hơn để tránh xảy ra những vụ việc như vừa qua.
|
Một người phụ nữ bị hành hung vì bị nghi là bắt cóc trẻ em. ảnh cắt từ clip. |
PV: Thưa luật sư, thời gian qua liên tiếp xảy ra những vụ người dân tự ý đánh người khác vì cho rằng nạn nhân là kẻ bắt cóc trẻ em, vậy luật sư hãy cho biết nguyên nhân nào khiến người dân hành xử như vậy?
Theo tôi, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, nhưng nổi trội trong đó là các nguyên nhân sau:
Hiện nay, người dân đang bị nhiễu loạn thông tin trên các trang mạng xã hội, trong số đó có rất nhiều thông tin được đăng tải sai sự thật, điều này làm cho người tiếp nhận thông tin cảm thấy bức xúc, dồn nén.
Trong khi một số lượng lớn người dân tiếp nhận thông tin không có chọn lọc, dẫn đến họ bị ám ảnh bởi những thông tin mà họ đọc, xem được. Vì thế khi gặp những trường hợp cụ thể, họ thường hành xử theo bản năng của mình.
Một số trường hợp, dù động cơ thực hiện hành vi xuất phát từ việc muốn bảo vệ lợi ích cho chính mình hoặc cho chính xã hội, thế nhưng vì chưa có nhận thức đúng đắn và hiểu biết pháp luật một cách đúng mực, dẫn đến việc hành xử tự phát không đúng chuẩn mực đạo đức, pháp luật.
Người dân chúng ta vẫn có tâm lý và hiệu ứng đám đông, dù chưa biết rõ sự việc, nhưng khi bị kích động họ hay làm theo số đông mà không biết rằng hành động ấy có thể là sai hoặc không phù hợp.
Một trong những nguyên nhân tiếp theo đó chính là sự vào cuộc của các cơ quan chức năng chưa thật sự tốt, sự chậm trễ trong việc xử lý hoặc sử lý không đúng quy định, dẫn đến việc làm giảm niềm tin của người dân trong việc tin tưởng vào tính nghiêm minh của pháp luật, từ đó dẫn đến tâm lý muốn đứng trên pháp luật và thay thế pháp luật trong việc giải quyết các bức xúc của mình, theo ý của mình.
Sự quản lý lỏng lẽo của các cơ quan chức năng trong việc kiểm chứng các thông tin có nội dung bạo lực, thông tin sai sự thật trước khi cho đăng tải, tạo nên sự nhiễu loạn thông tin.
Các cơ quan chức năng vẫn chưa thực hiện tốt việc tuyên truyền pháp luật cho người dân, chính điều này đã vô tình làm cho người dân đôi khi vì động cơ tốt nhưng cũng vô tình trở thành những người vi phạm pháp luật.
|
Luật sư Lê Trung Phát cho rằng những thông tin bị nhiễu loạn trên mạng xã hội là nguyên nhân khiến nhiều người bị hành hung. |
PV: Thưa luật sư, tình trạng trên diễn ra ngày càng nhiều và ở mức độ nguy hiểm. Vậy chính quyền địa phương nên làm gì để có biện pháp ngăn chặn những vụ việc tương tự có thể xảy ra?
Công cuộc đấu tranh phòng chống tội phạm là trách nhiệm của các cơ quan chức năng và là của toàn thể nhân dân, trong đó vài trò của các cơ quan chức năng là vô cùng quan trọng.
Chính quyền địa phương cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền pháp luật, nhận thức của người dân trong vấn đề này. Cần cho họ hiểu được rằng chỉ có cơ quan thi hành pháp luật mới là cơ quan được phép áp dụng các chế tài đối với người vi phạm, xử lý họ theo luật định.
Người dân chỉ có vai trò hỗ trợ và phối hợp với chính quyền trong việc đấu tranh phòng chống tội phạm. Không tự ý hành xử theo ý của mình bằng việc gây tổn hại về sức khỏe, tính mạng, tài sản cho người khác.
Khi người dân trình báo, tố giác các hành vi vi phạm pháp luật, thì cơ quan phải nhanh chóng cử người xuống hiện trường để xử lý, và xử lý triệt để, đồng thời nhanh chóng phản hồi cách giải quyết cho người dân biết. Từ đó giúp người dân tin tưởng vào cách giải quyết của chính quyền,cơ quan chức năng để họ không phải tự hành xử theo ý của mình.
Chính quyền phải chủ động xây dựng công tác đấu tranh phòng chống tội phạm, kịp thời nắm bắt các diễn biến tội phạm đang diễn ra để có những phương án phòng ngừa hiệu quả, phù hợp với thực trạng của địa phương mình.
PV: Vậy theo luật sư thì những hành vi đánh đập, hô hào người khác, hủy hoại tài sản của người dân sẽ bị xử lí như thế nào?
Chúng ta không thể sử dụng một hành vi sai luật để giải quyết cho một hành vi vi phạm pháp luật, bởi nó có nguy cơ biến người dân vì mục đích tốt mà vô tình trở thành những người vi phạm pháp luật.
Tùy từng hành vi cụ thể, họ có nguy cơ bị khởi tố hình sự với tội danh cố ý gây thương tích (theo Điều 104), giết người (theo Điều 93) hay phạm vào các tội gây hư hỏng,hủy hoại tài sản người khác(Theo Điều 143 BLHS).Khi đó có nguy cơ mà họ phải đối mặt với hình phạt tù với mức phạt lên đến tù chung thân, tử hình.
PV: Luật sư có thể chia sẻ cho mọi người cùng biết là chúng ta nên làm gì khi phát hiện người bị nghi là phạm tội được không ạ?
Tùy từng tình huống đối mặt với những người mà mình nghi là phạm tội mà có cách hành xử khác nhau, chúng ta có thể tự ngăn cản hành vi của họ lại hoặc hô hoan nhờ người khác can thiệp hỗ trợ, dù là tự mình hay nhờ người khác thì cũng không nên dùng biện pháp vũ lực để tấn công những người bị nghi ngờ (ngoại trừ họ dùng vũ lực để tấn công mình nhằm tẩu thoát, thì mình có thể tấn công lại ở mức độ tương ứng).
Nếu chỉ nghi ngờ thì cũng có thể yêu cầu người bị nghi ngờ hợp tác với mình, để có những giải thích rõ ràng cho từng trường hợp, lúc này cũng có thể nhờ người thông báo cho cơ quan chức năng ở địa phương để xuống hiện trường xác minh, hỗ trợ.
Nếu các đối tượng có ý định tẩu thoát, chúng ta có quyền bắt giữ họ và trình báo cho cơ quan chức năng xuống xử lý, hoặc dẫn dãi họ lên cơ quan chức năng để cơ quan chức năng xử lý. Không nên dùng vũ lực khi chưa có căn cứ.
PV: Còn trường hợp bắt người phạm tội quả tang thì mình nên làm như thế nào, thưa luật sư?
Theo quy định của pháp luật, tất cả mọi công dân đều có quyền bắt người trong trường hợp người đó đang phạm tội quả tang, việc bắt giữ này là nhằm không cho đối tượng vi phạm tẩu thoát, nhằm bảo vệ được hiện trường vụ việc không bị tẩy xóa.
Thế nhưng sau khi bắt xong, chúng ta phải liên lạc đến cơ quan chức năng ở địa phương để giao các đối tượng này cho cơ quan xử lý theo luật định. Chúng ta không được tự ý giữ họ để tự đấu tranh khai thác thông tin nhằm làm rõ nội dung vụ việc, không nên làm gián đoạn thời gian quá lâu kể từ khi bắt người đến khi trình báo với cơ quan chức năng.
Trường hợp cơ quan chức năng thông báo sẽ cử người xuống giải quyết, thì trong lúc chờ đợi, chúng ta có thể cử người canh giữ. Trường hợp nếu không liên lạc được với cơ quan chức năng thì chúng ta có thể vận động những người xung quanh dẫn dãi các nghi phạm này lên cơ quan chức năng, để cơ quan chức năng giải quyết.
Nhiệm vụ điều tra truy tố là nhiệm vụ của cơ quan công an, cơ quan thi hành pháp luật, vì thế chúng ta đừng tự ý làm thay mà dễ dẫn đến vô tình chúng ta vi phạm pháp luật.
Luật pháp không chấp nhận những lựa chọn xâm hại đến tính mạng và lợi ích của người khác, cho nên dù trong trường hợp nào, người dân phải có cách xử lí đúng đắn, đừng biến mình từ người bị hại thành người có tội.