'Phập phồng' giấc mơ xe hơi giá rẻ

Người Việt đang hi vọng sẽ được mua ôtô nhập khẩu giá rẻ sau ngày 1/1/2018 khi thuế NK giảm về 0%. Tuy nhiên, xe nhập có giảm tương đương với phần thuế nhập khẩu hay không còn phụ thuộc vào thuế tiêu thụ đặc biệt. Đó là nhận định của ông Hoàng Văn Cường, Phó Hiệu trưởng trường Đại học Kinh tế Quốc Dân.

Theo ông Cường, trong bối cảnh thuế nhập khẩu về 0% thì giá xe sẽ giảm, nhưng giảm nhiều hay ít còn phụ thuộc vào chính sách sử dụng thuế tiêu thụ đặc biệt để điều tiết sức chịu đựng của nền kinh tế cũng như hạ tầng giao thông. Do đó, không phải thuế nhập khẩu giảm là giá xe giảm tương đương ngay bằng với mức đó.

Không phải thuế nhập khẩu giảm là giá xe giảm tương đương với mức đó. Ảnh minh họa

Nhưng nhìn sang các nước trong khối ASEAN dễ nhận thấy người dân thường mua xe với giá thấp hơn Việt Nam rất nhiều, thưa ông?

Nhìn vào ngành công nghiệp ô tô Thái Lan có thể thấy, họ phát triển sớm và xác định rõ thị trường của mình cần gì và đang ở đâu. Còn ở Việt Nam, cũng đã có thời gian đủ dài để trải nghiệm, nhưng chủ yếu là tự cạnh tranh lẫn nhau, không tạo ngành công nghiệp này phát triển và có chỗ đứng trên thị trường nội địa.

Thị trường ô tô tại Việt Nam nhỏ, nhưng hơn 20 năm qua chúng ta nhìn thấy có đến vài chục hãng xe được đưa vào sản xuất và lắp ráp trong nước. Như vậy, với thị trường nhỏ bé lại bị “chẻ nhỏ” thì đương nhiên họ chỉ quan tâm đến việc nhập linh kiện về lắp ráp, mà không dại gì tính đến chuyện sản xuất linh kiện riêng.

Tôi khẳng định đây là sai lầm trầm trọng nhất trong định hướng phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam.

- Như thế có nghĩa là sau 2018 thì người tiêu dùng vẫn chưa thể chạm tới... xe giá rẻ, thưa ông?

Tôi nghĩ có thể giá xe sẽ giảm nhưng mức độ giảm không “ồ ạt” như nhiều người kỳ vọng. Chúng ta không nên suy nghĩ hiện nay đang đánh thuế nhập khẩu 100%, sau 2018 giảm về 0% là có ngay xe giá rẻ. Giá xe có giảm nhưng phải trong “lộ trình” vì giảm “ồ ạt” sẽ tạo ra những cú sốc cho nền kinh tế và hệ thống giao thông.

"Với đề xuất giảm thuế nhập khẩu linh kiện, phụ tùng và miễn thuế tiêu thụ đặc biệt đối với phần giá trị “nội hóa” trên ôtô, các DN lắp ráp xe trong nước đang đứng trước cơ hội được “trợ lực” để trụ hạng sau năm 2018.

- Trước áp lực xe nhập khẩu sẽ giảm khi thuế nhập khẩu về 0%, Bộ Công thương đã và đang đưa ra hàng loạt giải pháp để “trợ lực” cho các DN sản xuất, lắp ráp xe trong nước có thể “trụ hạng” như: Kiến nghị không đánh thuế tiêu thụ đặc biệt, điều chỉnh thuế thu nhập DN với các dự án sản xuất, lắp ráp ô tô có quy mô lớn không phân biệt địa bàn đầu tư… Nhưng dường như những giải pháp đó lại làm cho việc mua xe giá rẻ lại trở thành... “giấc mơ” không có thật?

Yếu tố cạnh tranh của ngành công nghiệp ô tô Việt Nam nhờ vào thuế nhập khẩu. Trong cả thời gian dài ngành này đã nhận được đủ các ưu đãi để tạo lợi thế giữa lắp ráp trong nước và xe nhập khẩu. Nhưng đến bây giờ vẫn chưa có gì thay đổi. Do đó thời gian tới khi thuế nhập khẩu về 0%, không còn bảo hộ cho sản xuất trong nước, chỉ còn duy nhất thuế tiêu thụ đặc biệt thì khi đó tôi không hy vọng chúng ta lại dùng thuế tiêu thụ đặc biệt để quay lại bảo hộ sản xuất xe trong nước được nữa.

Thực tế, ngành công nghiệp ô tô gần 20 năm qua đã không thành công. Đây là thời kỳ có lợi thế nhất mà không thành công, thì đến thời điểm này khi mở cửa tự do cạnh tranh, khả năng thành công là vô cùng khó khăn.

Cũng cho ý kiến cho rằng, việc miễn thuế nhập khẩu một số bộ phận lắp ráp xe trong nước sẽ tạo cơ hội giúp cho các DN sản xuất, lắp ráp xe trong nước phát triển nhưng tôi nghĩ rất khó.

Chúng ta đều mong muốn các DN lắp ráp xe trong nước được hưởng chính sách nhằm tăng năng lực lên, nhưng những xe đang phổ biến đại trà thì DN trong nước không có sức mạnh để cạnh tranh. Nếu vươn lên được thì đã thành công từ mấy chục năm về trước.

Theo tôi, ngành công nghiệp ô tô trong nước cần hướng vào nhóm sản phẩm mang tính đặc thù. Đơn cử, dòng xe vận tải, bus…như Trường Hải đang thực hiện là một hướng đi đúng và bền vững.

- Xin cảm ơn ông!