Hà Nội 23 °C
TP Hồ Chí Minh 29 °C
Hải Phòng 24 °C
Đà Nẵng 28 °C
Yên Bái 22 °C
  • Hà Nội Hà Nội 23°C
  • TP Hồ Chí Minh Hà Nội 29°C
  • Hải Phòng Hà Nội 24°C
  • Đà Nẵng Hà Nội 28°C
  • Yên Bái Hà Nội 22°C

Nhà thơ Nguyễn Hòa Bình: Nghề báo nhưng nghiệp văn

Văn hóa
16/11/2018 09:08
Bùi Việt Thắng (Theo Người Hà Nội)
aa
Nhà thơ Nguyễn Hòa Bình (sinh 1953 tại Vĩnh Yên, Vĩnh Phúc, nhưng sống và làm việc gắn bó nhiều năm với Hà Nội), từng tham gia quân ngũ (1972-1976), từng công tác tại báo An ninh Thủ đô, Hà Nội mới. Anh là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, Hội Nhà văn Hà Nội, Hội Nhà báo Việt Nam. Ngoài thơ in chung trong các tuyển tập, anh là chủ nhân của ba tập thơ Tìm về (1998), Hỏi mình (2004) và Lửa than (2018).


Nhà thơ Nguyễn Hòa Bình: Nghề báo nhưng nghiệp văn

Tập thơ Lửa than (gồm 54 bài) của nhà thơ Nguyễn Hòa Bình mới “ra lò” đã nhận được sự đồng cảm của độc giả. Đặc biệt hơn cả, trong tập có bài thơ Về với Quan Sơn, viết nhân chuyến thực tế tại một huyện miền núi Thanh Hóa, đã được trang trọng chọn in vào Sổ tay Đảng viên của Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa - Huyện ủy Quan Sơn (Nhà xuất bản Thanh Hóa, 2018). Ngoài những nội dung quan trọng thường thấy của một Sổ tay Đảng viên, bài thơ Về với Quan Sơn được coi như một tài liệu học tập của hơn 3000 Đảng viên trong một Đảng bộ lớn. Thiết nghĩ, đó là sự đánh giá cao công tác tư tưởng – văn hóa bằng văn học nghệ thuật, cụ thể hơn là văn chương/ thơ ca.

Lửa than, tên bài thơ được dùng đặt tên cho cả tập thơ gợi mở cảm hứng về sự sống. Lửa, với Nguyễn Hòa Bình là “Ta nhận về mình cực nhọc/ Ta nhận về mình cay đắng thời gian/ Ủ thành than/ Mơ cháy”. Đọc những câu thơ này độc giả cảm nhận được cái ý tứ sâu xa – trước khi hóa thành ngọn lửa hãy ủ kỹ, ủ từ than hừng hực nóng, từ sức nóng vô biên đó mới có thể “mơ cháy”. Ai sống trên đời mà chẳng mơ mình cháy lên thành ngọn lửa. Nhưng nếu không được chuẩn bị kỹ càng thì biết đâu là lửa rơm, bùng phát, bốc cao, nhưng chóng lụi tàn. Ngọn lửa sống tất nhiên phải xuất phát từ chính giữa cuộc đời, dẫu cho giữa dòng trong – đục. Nếu không từ ngọn nguồn đời sống thì chỉ có thể bùng lên lửa than như câu thơ kết “Từ trong hư ảnh có bùng lửa than?”. Lửa than là một bài thơ đậm chất triết lý. Nhưng may mắn không rơi vào “triết lý vặt” đang nhan nhản trong văn chương/ thơ ca hôm nay khi tác giả của nó còn tỏ ra hết sức non nớt, khi chưa sống đến độ, khi còn vội làm dáng, điệu đà.

Thời gian “chiều” là một cảm hứng xuyên suốt tập thơ. Trong số bạn bè văn chương Hà Nội, Nguyễn Hòa Bình được “phong” cho một cái tên đặc trưng – Bình Chiều. Vì sao? Vì thơ anh tràn ngập cảm thức thời gian chiều trong sự tuần hoàn của một ngày hai tư giờ, rộng ra là sự tuần hoàn của vũ trụ. Có người thì cảm xúc nghiêng về ban mai. Có người thì ban trưa (chính ngọ), có người thì buổi tối. Tôi “đếm” được 36 từ “chiều” trong tập Lửa than. Chiều là một “thời gian nghệ thuật” trong thơ Nguyễn Hòa Bình. Nhưng “chiều” thật đa dạng, phong phú về màu sắc, âm thanh, đường nét, mùi vị, cảm xúc qua những câu thơ: Chiều sập xuống có gì hoang vu quá/ Thì vẫn biết, ngày sẽ chiều sập xuống/ Cái màu chiều bối rối/ Quán bia chiều/ Chiều đùng đục lạnh tanh hơn nước lã/ Chiều rơi một tiếng ru gày/ Chiều gày, tiếng mẹ lưng trời/ Chiều trôi dạt ngộp trong từng nhịp thở/ Nghe chiều chợt trở heo may/ Thì chiều nay cùng biển, cạn với mình/ Phố chiều luễnh loãng màu sương khói/ Phố chiều ngai ngái mùi cỏ mật/ Phố chiều xao xác lời gió trách/ Một Sùng Ân Tự ngân nga chuông chiều/ Tìm chiều trong chút heo may/ Sông Lò chảy vắt ngang chiều Thanh Hóa/ Bản Cột Mốc, trung thu, nghe chiều gọi/ Một chiều trăn trở Lạng Sơn/ Cho chiều nay ta bên em/ Chảy cùng day dứt vấn vương một...chiều/ Bóng lau ngả che khuất chiều Tây Bắc/ Cái màu chiều xanh đến rối lòng nhau/ Ai giữ lại chút màu chiều của gió/ Thành một chiều Soài Rạp nắng và... em/ Chỉ có chiều tím dại đến hoang vu... Nếu nói lý thuyết thì đấy chính là “thi pháp” thơ Nguyễn Hòa Bình khi nhà thơ nghiêng cảm xúc về thời gian sống, thời gian yêu. Và hơn thế, cái trực giác/ trực cảm trong thơ Nguyễn Hòa Bình rất mạnh, đậm, lan tỏa, chí cốt không kém phần lý tính. Đó là một sự cân đối, hài hòa của thơ dẫu là viết về thế sự hay tình yêu. Đọc thơ Nguyễn Hòa Bình, nhất là cảm xúc về thời gian “chiều”, thấy thơ này đã được “ủ” kỹ, tưới tắm kỹ, và khi chưng cất thành câu chữ thì có cái cảm giác mỗi lần đọc là “chầm chậm tới mình”. Thơ Nguyễn Hòa Bình vì thế phù hợp với người có tuổi, sống chậm, thích suy tư, với người trải nghiệm, đặc biệt trải nghiệm văn hóa.

Về với Quan Sơn là một bài thơ hay và ngắn (chỉ có 4 khổ, 16 dòng). Để biết vì sao nó được đưa vào Sổ tay Đảng viên của Đảng bộ huyện Quan Sơn (Thanh Hóa), thiết nghĩ tốt nhất mời quý độc giả thưởng thức toàn văn:

Sông Lò chảy vắt ngang chiều Thanh Hóa,

Có lẽ nào không về với Quan Sơn.

Ta tìm lại Na Mèo phiên chợ ấy,

Mắt ai cười nghiêng ngả cả hoàng hôn.

Tìm Pha Dua truyện tình cũ say hơn,

Mường Xia nhắc tháng ba mùa lễ hội.

Màu áo cóm sáng bừng trời biên giới,

Bay bồng bềnh trong muôn nhịp xòe hoa.

Bay bồng bềnh trong khung cửi em ta,

Sơn Thủy gọi nồng nàn men rượu lá.

Pa pỉnh tộp (*) ai làm sao khéo quá,

Để nao lòng người và đất Quan Sơn.

Thì một lần qua Bo Cúng đi em,

Trong man mác hương rừng và hương núi.

Ngỡ ngàng quá cái cách em qua suối,

Gái Thái mà... anh chưa biết đâu anh!

Bài thơ có một chú thích nhỏ, tuy nhiên không làm rối độc giả (pa pỉnh tộp là món cá suối nướng lật úp, được coi là món ẩm thực cổ truyền của người Thái). Phải nói ngay rằng bài thơ đã hiển hiện cái trạng thái tình cảm người ta vẫn thường gọi là “phải lòng đất nước”, ở đây là phải lòng cảnh và tình một vùng đất đặc biệt - Quan Sơn, Thanh Hóa. Không gian sống ở đây còn giữ được cái trinh nguyên của tự nhiên, nó khác xa cái ồn ào, xô bồ của phố thị. Ở đây có những phiên chợ vùng cao với đặc sản của một vùng quê có thể tìm thấy ở đó những “ánh mắt cười nghiêng ngả cả hoàng hôn”, ở đó vẫn còn giữ nguyên được “màu áo cốm sáng bừng trời biên giới” và còn nguyên vẹn những cổ truyền ẩm thực “pa pỉnh tộp ai làm sao khéo quá”. Nghĩa là nếu ai muốn trở về với tự nhiên, đôi lúc còn nguyên sơ và hoang dã, thì hãy đến miền đất này. Nghĩa là, ở Quan Sơn bạn có thể thư thả, ung dung hòa mình vào trời đất, sản vật, tình người. Nhưng đẹp nhất, ấn tượng nhất vẫn là “ngỡ ngàng quá cái cách em qua suối”. Không nói thì với ai dù chỉ một lần nhìn các cô gái Thái qua suối, sẽ bị thôi miên. Cái cách mà các cô gái vùng sơn cước tự hào “gái Thái mà... anh chưa biết đâu anh!” là gì vậy? Xin phái mày râu cứ tha hồ phát huy trí tưởng tượng nhưng đừng có... tưởng bở! Nhà văn Nga I. Erenbua có một câu tôi ghi vào sổ tay văn học cách nay đã 50 năm, giờ đọc lại vẫn thấy như mới được viết, đại ý, lòng yêu nước phải được bắt đầu từ lòng yêu gia đình, người ruột thịt, quê hương làng xóm; lòng yêu từ dòng suối nhỏ đổ ra sông, nhập vào dòng sông lớn, rồi đổ ra biển cả. Không có lòng yêu nước trừu tượng, thậm chí huyễn hoặc, hoang đường.

Trở lại câu hỏi vì sao bài thơ Về với Quan Sơn của Nguyễn Hòa Bình lại được đưa vào Sổ tay Đảng viên của một Đảng bộ lớn ở Thanh Hóa? Như chúng ta biết, công tác tư tưởng - văn hóa lâu nay thường xuyên được tiến hành không chỉ với đảng viên, cán bộ có vị trí lãnh đạo từ thấp đến cao, mà quan trọng hơn với quảng đại quần chúng. Cái nhan đề bài thơ Về với Quan Sơn, riêng tôi chú ý nhiều đến chữ “về”. Người Việt Nam thường hay nói “về nhà”, “về quê”, “về nước”, “về nguồn”,... nó khác với chữ “đi” – đi học, đi làm, đi nước ngoài, đi xa... Đây là hai động hướng khác nhau trong đời người. Đi thì xa, về thì gần, trong tiếng Việt thân thương nghĩa của mỗi từ hàm súc đến tận cùng. Về là chân tủy của tình cảm. Đi là thôi thúc của lý trí (đi tới, đi lên, đi xuyên văn hóa). Nhà thơ Đồng Đức Bốn có bài thơ hay Ta về với mẹ ta thôi. Nghĩa là khi nào ta “về” chính là lúc ta trở lại cội rễ, trở lại những gì căn cốt nhất của con người. Trong các phương pháp giáo dục thì giáo dục bằng nghệ thuật là hữu dụng, linh nghiệm nhất.

Nguyễn Hòa Bình là người lính trở về nhà sau chiến tranh cũng do số phận đã mỉm cười với anh. Một đồng đội đã hy sinh trong vòng tay anh trong chiến dịch Hồ Chí Minh xuân 1975, tại mặt trận Buôn Ma Thuột. Một người mãi mãi không trở về nhà. Một người may mắn thoát khỏi lưỡi hái tử thần chiến tranh trở về nhà. Tiếp tục học hành theo nguyện vọng. Tốt nghiệp ngành Hán Nôm khoa Ngữ văn, trường Đại học Tổng hợp Hà Nội. Học văn nhưng làm báo. Đấy chính là anh trở về với sự lựa chọn có vẻ ngẫu nhiên nhưng tất nhiên. Nghề báo nhưng nghiệp văn. Ấy cũng là duyên nghiệp đưa anh về với căn tính của mình. Vậy nên nói vui “Bình Chiều” đến tận hôm nay đã thành “Bình Về” - về đúng nơi mong muốn từ thuở nhỏ - về với thi ca.

bài liên quan
Tác giả Vũ Thị Huyền Trang kiếm tìm niềm vui sống của những người lao động

Tác giả Vũ Thị Huyền Trang kiếm tìm niềm vui sống của những người lao động

Trong thơ, tác giả Vũ Thị Huyền Trang từng viết: “Người lớn kể cổ tích cho trẻ con nghe/ Nhưng người lớn không tin vào cổ tích/ Trẻ con là phép thử/ Sự thiện lương trong gốc rễ con người”.
Tác giả Vũ Thị Huyền Trang kiếm tìm niềm vui sống của những người lao động

Tác giả Vũ Thị Huyền Trang kiếm tìm niềm vui sống của những người lao động

Trong thơ, tác giả Vũ Thị Huyền Trang từng viết: “Người lớn kể cổ tích cho trẻ con nghe/ Nhưng người lớn không tin vào cổ tích/ Trẻ con là phép thử/ Sự thiện lương trong gốc rễ con người”.
Tín hiệu thẩm mĩ trong "chút sen còn lại" của Hồng Thanh Quang

Tín hiệu thẩm mĩ trong "chút sen còn lại" của Hồng Thanh Quang

“Chút sen còn lại” là một tập thơ độc đáo của Hồng Thanh Quang, chỉ xoay quanh một chủ đề: SEN.
Thơ Nguyễn Hòa Bình

Thơ Nguyễn Hòa Bình

Năm 1981, sau khi tốt nghiệp đại học tổng hợp Hà Nội, Bình về công tác tại báo An ninh Thủ đô, đến năm 1996 thì về báo Hà Nội Mới . Nguyễn Hoà Bình là một nhà báo năng động và Ông là một nhà thơ lúc nào cũng đau đáu nhân tình và ngùn ngụt cảm xúc. Ông là người đoạt giải A cuộc thi thơ tình 2006 - 2007, do tuần báo văn nghệ - hội nhà văn Việt Nam tổ chức.
Không khí giáng sinh rộn ràng tại nhà thờ đá Phát Diệm – Kim Sơn

Không khí giáng sinh rộn ràng tại nhà thờ đá Phát Diệm – Kim Sơn

Đồng bào Công giáo tại thị trấn Phát Diệm, Kim Sơn, Ninh Bình đang có những ngày rộn ràng chào đón Giáng sinh và chuẩn bị năm mới 2021.
“Chuông vang lên, chuông giáo đường vang lên”...

“Chuông vang lên, chuông giáo đường vang lên”...

Ngày lễ Giáng sinh không có nguồn gốc từ Việt Nam, đó là ngày lễ của những người theo Kitô giáo như: Công giáo, Tin lành. Đạo Công giáo du nhập vào Việt Nam từ năm 1533 và đến nay đã trở thành một trong những tôn giáo có số lượng tín đồ đông đảo. Đây được xem là ngày Tết của thương yêu và gia đình…
Mới nhất
Đọc nhiều
Giá dầu giảm, giá xăng tăng mạnh

Giá dầu giảm, giá xăng tăng mạnh

Giá xăng RON95 tăng 530 đồng/lít, giá bán là 24.810 đồng/lít, giá dầu diesel được điều chỉnh giảm 320 đồng/lít, giá bán là 20.690 đồng/lít.
Công an tỉnh Lai Châu tăng cường công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm

Công an tỉnh Lai Châu tăng cường công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm

Chiều ngày 27/03/2024, Đại tá Phạm Hải Đăng – Phó Giám đốc Công an tỉnh, Thủ trưởng Cơ quan CSĐT đã chủ trì hội nghị Giao ban Cơ quan CSĐT Quý I năm 2024.
Thị trường bất động sản sôi sục chờ đón Lễ Kick-off Dự án Meyhomes Capital Phú Quốc

Thị trường bất động sản sôi sục chờ đón Lễ Kick-off Dự án Meyhomes Capital Phú Quốc

Ngày 02/04 tới đây sẽ diễn ra Lễ kick-off dự án Meyhomes Capital Phú Quốc với sự quy tụ của hơn 1000 chiến binh toàn quốc.
Tin bài khác
Bộ GD&ĐT đề nghị làm rõ vụ việc vi phạm đạo đức trong trường học ở Tuyên Quang

Bộ GD&ĐT đề nghị làm rõ vụ việc vi phạm đạo đức trong trường học ở Tuyên Quang

Liên quan đến nữ giáo viên tại Tuyên Quang bị một nhóm học sinh có hành vi thiếu chuẩn mực, Bộ GD&ĐT yêu cầu xử lý nghiêm khắc theo đúng mức độ vi phạm đối với các cá nhân và tập thể có liên quan.
Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tập trung xử lý vi phạm nồng độ cồn dịp Tết, Lễ hội xuân 2024

Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tập trung xử lý vi phạm nồng độ cồn dịp Tết, Lễ hội xuân 2024

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang vừa ký Công điện số 1300/CĐ-TTg ngày 5/12/2023 của Thủ tướng Chính phủ về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông dịp Tết Dương lịch, Tết Nguyên đán Giáp Thìn và Lễ hội xuân 2024.
Lãnh đạo UBND tỉnh Đồng Nai đối thoại với thanh niên về chuyển đổi số

Lãnh đạo UBND tỉnh Đồng Nai đối thoại với thanh niên về chuyển đổi số

Chiều 5/12, quyền Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Võ Tấn Đức chủ trì buổi đối thoại với thanh niên năm 2023 bằng cả hai hình thức trực tiếp và trực tuyến.
Giải ngân vốn đầu tư công tỉnh Lạng Sơn đạt tỷ lệ thấp

Giải ngân vốn đầu tư công tỉnh Lạng Sơn đạt tỷ lệ thấp

Ngoài những huyện có tỷ lệ giải ngân thấp, có một số chủ đầu tư có tỷ lệ giải ngân cao như huyện Văn Lãng, huyện Cao Lộc, huyện Bắc Sơn.
An sinh, an dân

An sinh, an dân

Bảo đảm an sinh xã hội (ASXH), chuyển từ hỗ trợ nhân đạo sang bảo đảm quyền an sinh của công dân là một trong những điểm nhấn được Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nêu ra tại Hội nghị quán triệt Nghị quyết 42-NQ/TW của TW8, khóa XIII. Đó là một trong những thành tựu sau 10 năm thực hiện Nghị quyết 15-NQ/TW của TW15, khóa XI.
Tìm giải pháp căn cơ giảm ùn tắc giao thông tại Hà Nội

Tìm giải pháp căn cơ giảm ùn tắc giao thông tại Hà Nội

Hôm qua (5/12), Kỳ họp thứ 14 HĐND TP Hà Nội khóa 16 khai mạc, dự kiến diễn ra trong 4 ngày.
Khai mạc hội nghị lần thứ 14 Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Kon Tum khóa XVI

Khai mạc hội nghị lần thứ 14 Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Kon Tum khóa XVI

Sáng 5/12, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Kon Tum khóa XVI (mở rộng) khai mạc Hội nghị lần thứ 14.
Tăng giá trần vé máy bay nội địa lên 4 triệu đồng

Tăng giá trần vé máy bay nội địa lên 4 triệu đồng

Bộ Giao thông vận tải, vừa ban hành Thông tư số 34/2023/TT-BGTVT điều chỉnh khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách trên các đường bay nội địa. Thông tư này có hiệu lực kể từ ngày 01 tháng 03 năm 2024.
Sáng nay 5/12, HĐND Thành phố Hà Nội khai mạc Kỳ họp cuối năm

Sáng nay 5/12, HĐND Thành phố Hà Nội khai mạc Kỳ họp cuối năm

Sáng nay, ngày 5/12, Kỳ họp thường lệ cuối năm (Kỳ họp thứ 14) HĐND TP Hà Nội khoá XVI, nhiệm kỳ 2021-2026 chính thức khai mạc. Theo dự kiến, kỳ họp diễn ra từ ngày 5 đến 8/12 để xem xét, thông qua 67 nội dung gồm 25 báo cáo và 42 nội dung ban hành nghị quyết.
Tổng tài sản thị trường bảo hiểm ước đạt hơn 913 nghìn tỷ đồng

Tổng tài sản thị trường bảo hiểm ước đạt hơn 913 nghìn tỷ đồng

Theo Bộ Tài chính, tính đến hết tháng 11/2023, thị trường bảo hiểm ghi nhận tổng tài sản ước đạt 913.336 tỷ đồng.
trai nghiem nghe lam giay ban cua dong bao dao do o ha giang

Trải nghiệm nghề làm giấy Bản của đồng bào Dao đỏ ở Hà Giang

Giấy Bản là sản phẩm làm từ cây vầu non, được sử dụng trong tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên vào dịp lễ, tết... Cây vầu non được chẻ nhỏ, ngâm trong nước vôi, sau đó ngâm tiếp với nước một thời gian, đem nghiền và trộn với dung dịch chứa nhựa của một loại cây rừng. Từ hỗn hợp nguyên liệu này, người dân sẽ tráng thành những tấm giấy Bản...
clip nhom doi tuong manh dong dung hung khi dai ca met cuop tai san trong dem

Clip nhóm đối tượng mạnh động dùng hung khí dài cả mét cướp tài sản trong đêm

Ngày 16/3, Phòng Cảnh sát hình sự Công an TP Hà Nội phối hợp Công an quận Hà Đông đã bắt giữ 4 đối tượng để điều tra về hành Cướp tài sản. Các đối tượng này chủ yếu đã bỏ học, cùng nhau chế hung khí nguy hiểm dài cả mét sau đó đi khống chế, đe doạ những người đi đường trong đêm tối và cướp tài sản. Trước đó, nhóm đối tượng này đã cướp một xe máy của anh N.Đ.C. trên đường Lĩnh Nam, Vĩnh Hưng, Hoàng Mai, Hà Nội.
bao phap luat viet nam ky hop tac tai tro voi lien doan cau may viet nam

Báo Pháp luật Việt Nam ký hợp tác, tài trợ với Liên Đoàn Cầu mây Việt Nam

Báo Pháp luật Việt Nam và Liên Đoàn Cầu mây Việt Nam đã thực hiện lễ ký kết thỏa thuận hợp tác truyền thông và tài trợ đội tuyển cầu mây quốc gia Việt Nam.
tang cuong phoi hop truyen thong chinh sach phap luat giua bo tu phap va bo thong tin va truyen thong

Tăng cường phối hợp truyền thông chính sách pháp luật giữa Bộ Tư pháp và Bộ Thông tin và Truyền thông

thoi hoc sinh dang nho cua thap nien 2000 duoc tai hien qua sach tranh

Thời học sinh đáng nhớ của thập niên 2000 được tái hiện qua sách tranh

Bốn năm sau khi ra mắt 199 Mấy – Hồi Ấy Làm Gì?, hai tác giả Trang Neko và X.Lan quay trở lại với một ấn phẩm sách tranh đề tài trường học lấy nhan đề HỌC SINH CHÚNG MÌNH 2000 HỒI ẤY