Tổ chức hay cá nhân nào sẽ chịu trách nhiệm về việc hơn 60 tỷ đồng ngân sách Nhà nước bị đầu tư “nhầm chỗ” gây lãng phí tại Lạng Sơn?
|
Trạm KSLH Than Muội đặt “nhầm chỗ” khiến lãng phí hơn 60 tỷ đồng. |
“Tiền hậu bất nhất”
Theo tìm hiểu của phóng viên, cuối năm 2014, đầu năm 2015 tình hình buôn lậu tại Lạng Sơn diễn biến rất phức tạp.
Trong khi đó, Trạm Kiểm soát liên hợp (KSLH) Dốc Quýt được thành lập từ năm 1998 nên cơ sở hạ tầng đã xuống cấp, không đáp ứng được công tác chống buôn lậu.
Do đó, UBND tỉnh Lạng Sơn và Bộ Công an đã có văn bản đề nghị Chính phủ cho thực hiện phương án di chuyển Trạm KSLH Dốc Quýt từ xã Phú Xá, huyện Cao Lộc về khu vực ngã tư Than Muội, xã Quang Lang, huyện Chi Lăng, mặc dù không có trong quy hoạch.
Ngay sau khi được Chính phủ đồng ý phê duyệt, ngày 1/7/2015 Trạm KSLH Than Muội chính thức được khởi công xây dựng trên diện tích 22.613 m2 với tổng mức đầu tư lên đến hơn 60 tỷ đồng từ nguồn vốn ngân sách của tỉnh Lạng Sơn.
Nhưng lạ thay, ngày 29/1/2016 khi Trạm KSLH Than Muội đã hoàn thành và sẵn sàng đưa vào sử dụng thì chính UBND tỉnh Lạng Sơn lại có đề xuất là giữ nguyên Trạm Dốc Quýt vì cho rằng, Trạm Than Muội đã đặt “nhầm chỗ” nên sẽ không phát huy được tác dụng trong công tác phòng chống buôn lậu.
Tại Báo cáo số 197/BC-UBND ngày 22/7/2016, UBND tỉnh Lạng Sơn cho rằng, nên giữ nguyên hoạt động của Trạm KSLH Dốc Quýt ở vị trí cũ để đạt hiệu quả cao trong công tác kiểm tra, kiểm soát hàng hóa xuất nhập khẩu cũng như phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại qua địa bàn và trụ sở Trạm KSLH Than Muội nên bố trí cho UBND xã Quang Lang làm trụ sở, đảm bảo phù hợp với nhu cầu quy hoạch của địa phương và phát huy tác dụng, công năng…
Cũng theo UBND tỉnh Lạng Sơn, sau khi rà soát, nắm thông tin từ những tổ chức cá nhân liên quan đến việc di chuyển Trạm KSLH Dốc Quýt và đánh giá tình hình buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, xu hướng phát triển giao thông trên địa bàn tỉnh, còn có nhiều ý kiến trái chiều, không đồng thuận trong việc di chuyển Trạm KSLH Dốc Quýt từ biên giới về ngã tư Than Muội.
UBND tỉnh Lạng Sơn cũng đã tổ chức họp và báo cáo Tỉnh ủy Lạng Sơn và được đồng ý để UBND tỉnh Lạng Sơn báo cáo, kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ cho phép giữ nguyên Trạm KSLH Dốc Quýt tại vị trí cũ.
Theo UBND tỉnh Lạng Sơn lý giải, hiện nay dự án đường cao tốc Lạng Sơn - Bắc Giang đang được triển khai đầu tư xây dựng sẽ được hoàn thành, về lâu dài việc di chuyển Trạm KSLH Dốc Quýt về ngã tư Than Muội sẽ không phát huy được hiệu quả kiểm tra, kiểm soát chống buôn lậu do tuyến đường mới không đi qua vị trí đặt Trạm KSLH Than Muội.
Bên cạnh đó, hiện tại Trạm KSLH Dốc Quýt kiểm soát hàng hóa nhập lậu ngay từ điểm đầu quốc lộ 1A, sát khu vực biên giới, hỗ trợ tích cực cho các đơn vị chức năng khu vực biên giới trong công tác chống buôn lậu, tạo áp lực lớn để ngăn chặn các đối tượng buôn lậu lợi dụng, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác kiểm soát thị trường khu vực thành phố Lạng Sơn và các huyện nội địa được tốt hơn.
Do đó, nếu chuyển Trạm KSLH Dốc Quýt về sâu trong nội địa thì hàng lậu sẽ từ biên giới tràn về lưu giữ tại TP Lạng Sơn, việc ngăn chặn buôn lậu sẽ không hiệu quả do các đối tượng buôn lậu có thể chọn nhiều tuyến đường khác nhau để vận chuyển hàng về các tỉnh nội địa.
Đầu tư hơn 60 tỷ đồng chỉ để… “ngắm chơi”
Trước tình hình đó, ngày 06/9/2016 BCĐ 389 quốc gia đã có đoàn công tác liên ngành để làm rõ vấn đề trên.
Kết thúc đợt làm việc, ngày 16/9/2016, BCĐ 389 có Báo cáo số 22/BC-BCĐ389 nêu rõ những bất cập trong việc xây dựng Trạm KSLH Than Muội, khẳng định: Vị trí trạm kiểm soát đặt trên trục chính quốc lộ 1A, cách biên giới khoảng 60 km, đây là khoảng cách rất lớn bao gồm TP Lạng Sơn và các huyện lân cận, nên hàng lậu sẽ từ biên giới tràn về lưu trữ tại khu vực này, tiếp tục dùng thủ đoạn hợp thức hóa hồ sơ, chia nhỏ hàng hóa, chọn nhiều hướng để vận chuyển gây khó khăn cho công tác quản lý.
Đồng thời công tác phối hợp với các lực lượng chức năng ở khu vực biên giới và trạm sẽ bị hạn chế. Dự án đường cao tốc Lạng Sơn - Bắc Giang đang được triển khai đầu tư xây dựng sẽ được hoàn thành, về lâu dài việc di chuyển trạm kiểm soát liên hợp về ngã tư Than Muội sẽ không phát huy được hiệu quả kiểm tra, kiểm soát chống buôn lậu, do tuyến đường mới không đi qua vị trí đặt Trạm KSLH Than Muội.
Do đó, BCĐ 389 đề xuất: “Đồng ý giữ nguyên Trạm KSLH Dốc Quýt ở vị trí cũ; bàn giao công trình xây dựng Trạm KSLH Than Muội cho UBND huyện Chi Lăng tiếp nhận, quản lý, bố trí cho UBND xã Quang Lang làm trụ sở…”.
Đến ngày 6/10/2016, tại Công văn số 8447/VPCP-V.I của Văn phòng Chính phủ gửi Bộ Tài chính, UBND tỉnh Lạng Sơn và Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, Thủ tướng đã có ý kiến:
Đồng ý việc giữ nguyên Trạm KSLH Dốc Quýt tại vị trí cũ; giao UBND tỉnh Lạng Sơn chỉ đạo các lực lượng chức năng tăng cường công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại trên địa bàn, không để tình hình phức tạp. Đồng thời chịu trách nhiệm quản lý, bố trí sử dụng trụ sở Trạm KSLH Than Muội đúng quy định, không để lãng phí.
Như vậy, có thể khẳng định rằng, Trạm KSLH Than Muội đã được đầu tư xây dựng “nhầm chỗ”, không đúng mục đích, không nằm trong quy hoạch, gây ra thiệt hại lớn cho ngân sách Nhà nước.
Ai sẽ chịu trách nhiệm?
Báo cáo số 22/BC-BCĐ389, Ban chỉ đạo 389 quốc gia yêu cầu UBND tỉnh Lạng Sơn nghiêm túc rút kinh nghiệm trong công tác tham mưu, khảo sát, đề xuất, xác định địa điểm di chuyển Trạm KSLH Dốc Quýt về khu vực Than Muội.
Về vấn đề này, UBND tỉnh Lạng Sơn thừa nhận: “Thời điểm năm 2014, tình hình buôn lậu trên địa bàn tỉnh diễn ra rất phức tạp, gây ra rất nhiều khó khăn cho công tác kiểm tra, kiểm soát của các lực lượng trong đó có Trạm KSLH Dốc Quýt.
Tuy nhiên, sau khi nhận được ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và các ngành chức năng, UBND tỉnh Lạng Sơn đã không nghiên cứu, phân tích, đánh giá một cách kỹ lưỡng tình hình buôn lậu, lưu lượng xe qua khu vực ngã tư Than Muội, định hướng phát triển giao thông (nhất là đường cao tốc Lạng Sơn- Bắc Giang) trong tương lai để tham mưu, đề xuất với Thủ tướng Chính phủ, Ban chỉ đạo 389 quốc gia về việc di chuyển trạm kiểm soát liên hợp.
Vì vậy UBND tỉnh Lạng Sơn xin nhận khuyết điểm và nghiêm túc kiểm điểm, rút kinh nghiệm trong công tác tham mưu, đề xuất và đầu tư dự án này…”.
Theo đó, UBND tỉnh Lạng Sơn đã giao Sở Tài chính chủ trì, phối hợp với các cơ quan có liên quan tham mưu, trình để quyết định điều chuyển tài sản là trụ sở Trạm KSLH Than Muội cho UBND huyện Chi Lăng quản lý và sử dụng.
Theo ông Vũ Hồng Thủy - Giám đốc Sở Công thương tỉnh Lạng Sơn thì việc đầu tư xây dựng Trạm KSLH Than Muội xong không sử dụng, gây lãng phí là do Sở Công thương không dự báo được trước tình hình.
“Trên cơ sở nhiệm vụ UBND tỉnh giao, Sở Công thương đã mời lãnh đạo tỉnh và các ngành chức năng liên quan xuống khảo sát 4 vị trí gồm: ngã tư Than Muội, Bãi Hào, Trạm kiểm soát giao thông Tùng Diễn (huyện Chi Lăng) và Trạm soát vé Bến Lường (huyện Hữu Lũng) để xem xét việc xây dựng trạm kiểm soát chống buôn lậu.
Trên cơ sở đó, Sở Công thương đã có những phương án dự thảo chỉ ra những ưu điểm, hạn chế của từng vị trí nêu trên để báo cáo UBND tỉnh.
Lúc đó vị trí Than Muội là phù hợp nhất và UBND tỉnh họp cũng không có ý kiến nào khác với phương án được lựa chọn”, ông Thủy cho biết.
Được biết, Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn cũng yêu cầu Sở Công thương và các cơ quan liên quan cần nghiêm túc rút kinh nghiệm trong việc tham mưu cho UBND tỉnh đề xuất với Thủ tướng Chính phủ thực hiện di chuyển Trạm KSLH Dốc Quýt về khu vực ngã tư Than Muội.
Tuy nhiên, trao đổi về trách nhiệm của Sở Công thương trong công tác tham mưu - ông Vũ Hồng Thủy lại cho rằng: “Tất cả việc đề xuất mà chúng tôi làm là thực hiện theo nhiệm vụ cấp trên giao.
Việc Trạm KSLH Than muội đã đầu tư xong không đưa vào sử dụng đúng mục đích chúng tôi cũng thấy một phần trách nhiệm. Nhưng trách nhiệm đó là có một số vấn đề chúng tôi không dự đoán được hết tình hình.
Khi đó, tình hình buôn lậu trước diễn biến phức tạp nhưng hiện nay đã giảm hơn. Hai là đường cao tốc Lạng Sơn - Bắc Giang trước đây cũng nói rất nhiều nhưng không biết ngày khởi công. Sau khi hoàn thành Trạm thì mới bắt đầu khởi công đường cao tốc.
Chúng tôi đã họp kiểm điểm, rút kinh nghiệm và có báo cáo gửi lên UBND tỉnh…”. Tuy nhiên, khi phóng viên đề nghị được xem bản báo cáo kiểm điểm mà Sở Công thương đã thực hiện để có thông tin chi tiết hơn thì vị lãnh đạo Sở này lại từ chối với lý do “Báo cáo kiểm điểm chỉ có một bản, không lưu tại cơ quan. Sau khi báo cáo tỉnh cũng chưa có ý kiến lại”.
Việc tỉnh Lạng Sơn sẽ kiểm điểm và xử lý trách nhiệm như thế nào đối với các tổ chức, cá nhân liên quan đến việc Trạm KSLH Than Muội đặt “nhầm chỗ” để tránh những việc tương tự đang là vấn đề mà dư luận địa phương rất quan tâm.