Hà Nội 23 °C
TP Hồ Chí Minh 29 °C
Hải Phòng 24 °C
Đà Nẵng 28 °C
Yên Bái 22 °C
  • Hà Nội Hà Nội 23°C
  • TP Hồ Chí Minh Hà Nội 29°C
  • Hải Phòng Hà Nội 24°C
  • Đà Nẵng Hà Nội 28°C
  • Yên Bái Hà Nội 22°C

Dẫu đâu đó có biến tướng nhưng Tết Nguyên đán vẫn rất thiêng liêng

Pháp luật hình sự
02/02/2019 07:20
Mai An
aa
Câu chuyện về tết nhạt luôn là đề tài được đưa ra thảo luận trong vài năm gần đây. Thậm chí có người còn đưa ra ý tưởng về việc nên bỏ tết truyền thống mà chỉ hưởng tết dương lịch. TS Bùi Hoài Sơn, Viện trưởng Viện Văn hóa nghệ thuật quốc gia Việt Nam đã trao đổi với SGGP xung quanh vấn đề này.


Tết Nguyên đán vẫn rất thiêng liêng.
Tết Nguyên đán vẫn rất thiêng liêng.

- Phóng viên: Vài năm trở lại đây, cứ mỗi dịp tết đến thì câu chuyện về bỏ Tết Nguyên đán mà chỉ đón tết dương lịch lại được đưa ra bàn thảo. Quan điểm của ông như thế nào về chuyện này dưới góc nhìn của người nghiên cứu văn hóa?

>> TS BÙI HOÀI SƠN: Mỗi người có quyền đưa ra quan điểm của riêng mình về tết. Riêng đối với cá nhân tôi, quan điểm nhất quán của tôi là phải giữ gìn phong tục tập quán tết của dân tộc. Tôi đồng ý rằng, văn hóa luôn biến đổi và phải phù hợp với bối cảnh xã hội.

Bối cảnh xã hội của nước ta bây giờ đã có nhiều thay đổi, vì vậy tết cũng sẽ thay đổi. Tuy nhiên, tết có thể thay đổi ở những hình thức bên ngoài, ở những hoạt động cụ thể như đi du lịch tết, bớt ăn, tăng chơi… nhưng tinh thần cơ bản của tết thì không thay đổi: đó là truyền thống báo hiếu cha mẹ, thầy cô, những người đã giúp đỡ mình trong năm vừa qua, cố kết cộng đồng, tôn vinh quá khứ, hướng đến những giá trị truyền thống tốt đẹp khác của dân tộc hòa mình trong tiết trời thay đổi.

Những giá trị đó được đúc kết qua hàng ngàn năm, được gìn giữ qua nhiều thế hệ, vì vậy trách nhiệm của ngành văn hóa là phải bảo tồn và phát huy những giá trị thiêng liêng đó.

- Không chỉ vì tết nhạt mà thực tế nhiều phong tục ngày tết bị ảnh hưởng, biến tướng, rời xa ý nghĩa ban đầu như tục biếu quà, tục mừng tuổi..., chúng ta nên nhìn nhận việc này như thế nào?

Đúng là có những biến tướng trong các phong tục ngày tết, nhưng tôi cho rằng đây không phải là bản chất của tết và cũng không vì những biến tướng đó mà chúng ta bỏ đi phong tục tốt đẹp của dân tộc. Chúng ta đang sống trong một xã hội mà một số giá trị ngoài văn hóa đang chi phối giá trị văn hóa.

Kinh tế là một ví dụ. Khi chúng ta đề cao giá trị của đồng tiền một cách thái quá thì cũng đồng nghĩa với việc chúng ta lấy đồng tiền làm thước đo cho các giá trị khác. Nếu như mừng tuổi trước kia chỉ dành cho một số đối tượng nhất định và mang tính chất tượng trưng thì nay, trong một số trường hợp trở thành phương tiện để biếu xén, tham nhũng.

Tôi cho rằng, không phải tất cả các phong tục, tập quán liên quan đến tết đều còn phù hợp. Nhưng đúng như Bác Hồ đã nói: “Cái gì tốt thì gìn giữ, cái gì xấu thì bỏ, cái gì chưa phù hợp thì sửa đổi cho phù hợp”, chúng ta cần nhìn nhận vào những giá trị đích thực của các phong tục, tập quán trong ngày tết để tìm ra sự phù hợp với cuộc sống đương đại, từ đó có cách thức chọn lọc, phát huy những giá trị của tết. Không phải vì biến tướng mà loại bỏ ra khỏi cuộc sống nhưng cũng không phải cứ là phong tục, tập quán thì nhất thiết phải giữ giống hệt như truyền thống.

Không phải tất cả các phong tục, tập quán liên quan đến tết đều còn phù hợp.
Không phải tất cả các phong tục, tập quán liên quan đến tết đều còn phù hợp.

- Biếu quà cha mẹ, người thân là một hành vi đẹp thể hiện sự hiếu lễ vốn có của người Việt Nam. Nhưng giờ đến tết nhiều người phải săn tìm đồ ngon, vật lạ để biếu cho ấn tượng… Biếu quà đã bị lạm dụng mang nhiều màu sắc vụ lợi, khiến việc này trở nên xấu xí là có thật, điều này khiến các cơ quan quản lý phải ra văn bản nói rõ việc không được biếu quà trong dịp tết. Ta cần phải hiểu việc này như thế nào? Phải chăng là bây giờ giá trị tình cảm, giá trị tinh thần thiêng liêng đã bị lấn át bởi giá trị vật chất?

Biếu quà là một hành vi đẹp, thể hiện đạo lý của con người. Biếu quà không chỉ riêng có ở người Việt Nam mà là một hành vi mang tính phổ quát toàn nhân loại. Vấn đề khác nhau ở hình thức và mục đích biếu quà mà thôi. Với nhiều quốc gia, biếu quà không chỉ là một hành vi nhằm tạo dựng mối quan hệ xã hội mà còn là một hành vi mang tính đạo lý.

Việc nhận và tặng quà có những quy định rất rõ ràng đối với những vị trí lãnh đạo nhất định. Ở nước ta, trong những năm gần đây, việc biếu quà đôi khi bị biến tướng bởi nhiều lý do, trong đó lý do quan trọng nhất xuất phát từ mục đích vụ lợi của cả người nhận và tặng quà.

Nếu như xã hội chuộng những giá trị vật chất, việc tặng quà độc, đặc biệt, giá cao, từ những việc làm nhỏ lẻ trong một số trường hợp gần như trở thành phong trào.

- Không chỉ quà biếu mà những tiệc tất niên bia rượu rót tràn ly chính là nguyên nhân dẫn đến bao tai nạn thương tâm trong những ngày cuối năm. Vừa qua trong cuộc họp với Bộ VHTT-DL, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cũng nói về việc cần hành động để thay đổi nếp nghĩ, xóa bỏ “nạn” liên hoan ở khắp nơi, gây tốn kém lãng phí và làm khổ không ít gia đình. Bộ VHTT-DL sẽ bắt đầu việc đó như thế nào?

Tình trạng liên hoan, hay nói một cách dân dã là “khao” đang diễn ra ở khắp mọi nơi và càng ngày càng có biểu hiện nặng nề. Đáng lẽ, “khao” chỉ là việc của những gia đình có điều kiện, cho những việc đáng ăn mừng nhưng giờ đây, “khao” trở thành một việc làm tràn lan, gây nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến xã hội.

Nhiều gia đình không có điều kiện, nhưng vì giữ thể diện nên vẫn phải làm theo “phong trào” ở địa phương. Sau nhiều bữa “khao”, nhiều gia đình rơi vào kiệt quệ thêm. Những người được “khao” nhiều khi cũng chẳng vui vẻ gì vì có khi việc “khao” chỉ là lý do để hướng tới mục đích khác, và những người được “khao”, dù ở bất cứ vai gì, cũng khó có thể đi tay không đến dự tiệc được.

Tình trạng này chắc chắn phải được khắc phục để tránh biến thành tệ nạn trong xã hội.Để làm được điều đó, Bộ VHTT-DL sẽ bắt đầu bằng việc nâng cao nhận thức của người dân về việc liên hoan trong gia đình và cộng đồng. Các cơ quan truyền thông đóng vai trò tích cực trong việc truyền đi thông điệp để chấn chỉnh tình trạng liên hoan tràn lan như hiện nay.

Lồng ghép các nội dung về không tổ chức liên hoan linh đình, gây tốn kém trong gia đình và cộng đồng trong các phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa, gia đình văn hóa cũng được xem là giải pháp phù hợp với bối cảnh hiện nay. Chúng tôi tin rằng, từ những giải pháp trên, người dân sẽ có những nhận thức và ứng xử phù hợp với điều kiện của bản thân và bối cảnh của xã hội.

- Cảm ơn ông!

bài liên quan
Chủ đầu tư và nhà quản lý xảy ra tranh chấp khiến người dân lãnh đủ

Chủ đầu tư và nhà quản lý xảy ra tranh chấp khiến người dân lãnh đủ

Công ty cổ phần Victory Capital là chủ đầu tư, còn Công ty cổ phần Đầu tư và Dịch vụ Sao Kim là nhà quản lý của Tòa nhà Trung tâm Thương mại Tài chính Dầu khí Phú Mỹ Hưng (Tòa nhà Victory Tower). Mặc dù không liên quan gì đến vụ tranh chấp giữa 2 công ty trên nhưng gần 2.000 người dân và khách hàng đang sinh sống và làm việc trong Tòa nhà Victory Tower đã lãnh đủ hậu quả.
Quy định mới về cấp sổ đỏ cho đất không có giấy tờ

Quy định mới về cấp sổ đỏ cho đất không có giấy tờ

Luật Đất đai sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua quy định chi tiết các trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất không có giấy tờ sẽ được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Đông Triều (Quảng Ninh): Bị tuýt còi vì bỏ 1 tỷ đồng làm đường lại lấn ra hồ thủy lợi

Đông Triều (Quảng Ninh): Bị tuýt còi vì bỏ 1 tỷ đồng làm đường lại lấn ra hồ thủy lợi

Một doanh nghiệp ở TX Đông Triều (Quảng Ninh) tự nguyện bỏ 1 tỷ đồng để làm đường bê tông nhưng bị tuýt còi vì bị cho rằng có dấu hiệu trục lợi và lấn chiếm hồ thủy lợi Lỗ Chính.
Tạm giữ gần 28.000 sản phẩm vi phạm tại các cửa hàng điện thoại

Tạm giữ gần 28.000 sản phẩm vi phạm tại các cửa hàng điện thoại

Cục Quản lý thị trường TP HCM tạm giữ gần 28.000 đơn vị sản phẩm tại 3 điểm kinh doanh phụ kiện điện thoại.
Chuyên trang điện tử truyền thông Pháp luật Plus chính thức thay đổi giao diện mới

Chuyên trang điện tử truyền thông Pháp luật Plus chính thức thay đổi giao diện mới

Nhằm đáp ứng nhu cầu đọc báo của độc giả trong thời đại kỷ nguyên công nghệ số, 10h sáng ngày 28/2, Chuyên trang điện tử Truyền thông Pháp luật Pháp luật + (Phapluatplus.vn) sẽ chính thức thay đổi giao diện mới với nhiều chuyên mục chuyên sâu, hấp dẫn.
Mới nhất
Đọc nhiều
Giá dầu giảm, giá xăng tăng mạnh

Giá dầu giảm, giá xăng tăng mạnh

Giá xăng RON95 tăng 530 đồng/lít, giá bán là 24.810 đồng/lít, giá dầu diesel được điều chỉnh giảm 320 đồng/lít, giá bán là 20.690 đồng/lít.
Công an tỉnh Lai Châu tăng cường công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm

Công an tỉnh Lai Châu tăng cường công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm

Chiều ngày 27/03/2024, Đại tá Phạm Hải Đăng – Phó Giám đốc Công an tỉnh, Thủ trưởng Cơ quan CSĐT đã chủ trì hội nghị Giao ban Cơ quan CSĐT Quý I năm 2024.
Thị trường bất động sản sôi sục chờ đón Lễ Kick-off Dự án Meyhomes Capital Phú Quốc

Thị trường bất động sản sôi sục chờ đón Lễ Kick-off Dự án Meyhomes Capital Phú Quốc

Ngày 02/04 tới đây sẽ diễn ra Lễ kick-off dự án Meyhomes Capital Phú Quốc với sự quy tụ của hơn 1000 chiến binh toàn quốc.
Tin bài khác
Hà Nội: Tạm giữ 26 đối tượng mang hung khí đánh nhau gây mất an ninh trật tự

Hà Nội: Tạm giữ 26 đối tượng mang hung khí đánh nhau gây mất an ninh trật tự

Lực lượng chức năng vừa tạm giữ hình sự 26 đối tượng mang hung khí đuổi đánh nhau, gây mất an ninh trật tự trên địa bàn quận Hà Đông (Hà Nội).
Triệt phá ổ nhóm tàng trữ, mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy liên tỉnh

Triệt phá ổ nhóm tàng trữ, mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy liên tỉnh

Một đường dây tàng trữ, mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy vừa bị lực lượng chức năng Công an tỉnh Bình Thuận triệt phá, bắt giữ 5 đối tượng.
Khởi tố vụ án mua bán trái phép hóa đơn 730 tỉ đồng tại Hà Nam

Khởi tố vụ án mua bán trái phép hóa đơn 730 tỉ đồng tại Hà Nam

Cơ quan An ninh điều tra, Công an tỉnh Hà Nam đã khởi tố vụ án “In, mua bán trái phép hóa đơn” và “Trốn thuế” xảy ra từ năm 2022 trên địa bàn tỉnh Hà Nam.
Xác minh làm rõ vụ việc nữ sinh lớp 7 bị người đàn ông hành hung tại Hải Dương

Xác minh làm rõ vụ việc nữ sinh lớp 7 bị người đàn ông hành hung tại Hải Dương

Một nữ sinh học lớp 7 bị một người đàn ông hành hung, tát liên tục, sự việc được quay lại và đưa lên mạng xã hội khiến nhiều người bức xúc.
Hà Nội: Khởi tố các đối tượng giấu ma túy trong hộp mỹ phẩm mang đi bán

Hà Nội: Khởi tố các đối tượng giấu ma túy trong hộp mỹ phẩm mang đi bán

Tại cơ quan Công an, Huynh và Duy khai nhận đã bán ma túy cùng nhau, các đối tượng giấu ma túy trong hộp mỹ phẩm rồi đem bán.
Cảnh sát 141 bắt giữ 17 đối tượng có dấu hiệu phạm pháp hình sự

Cảnh sát 141 bắt giữ 17 đối tượng có dấu hiệu phạm pháp hình sự

Trong tuần qua, các tổ công tác 141 đã kịp thời ngăn chặn, đấu tranh hiệu quả với các loại tội phạm, phát hiện 16 vụ việc có dấu hiệu vi phạm, bắt giữ 17 đối tượng.
Bắt giữ khẩn cấp hai đối tượng tàng trữ nhiều hàng nóng, thực hiện hàng loạt vụ cướp tài sản

Bắt giữ khẩn cấp hai đối tượng tàng trữ nhiều hàng nóng, thực hiện hàng loạt vụ cướp tài sản

Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Đồng Nai vừa phối hợp với Công an tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu bắt khẩn cấp 2 đối tượng gây ra hàng loạt vụ cướp tài sản.
Thanh Hoá: Bắt 2 đối tượng mua bán vũ khí quân dụng

Thanh Hoá: Bắt 2 đối tượng mua bán vũ khí quân dụng

Lực lượng chức năng vừa bắt giữ 2 đối tượng Phạm Hải Đăng và Nguyễn Đăng Tài để điều tra về hành vi mua bán, tàng trữ, vận chuyển trái phép vũ khí quân dụng.
Nhập lậu bò từ Lào về Việt Nam, một đối tượng bị bắt giữ

Nhập lậu bò từ Lào về Việt Nam, một đối tượng bị bắt giữ

Nguyễn Hùng Sơn bị lực lượng chức năng bắt giữ khi đang vận chuyển 17 con bò không có giấy tờ theo quy định từ Lào sang Việt Nam qua Cửa khẩu Nậm Cắn (Kỳ Sơn - Nghệ An).
Đồng Nai: Khởi tố 1 nhóm đối tượng mua bán, vận chuyển 16kg ma tuý

Đồng Nai: Khởi tố 1 nhóm đối tượng mua bán, vận chuyển 16kg ma tuý

Ngày 22/3, Cơ quan cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Đồng Nai cho biết vừa ra quyết định khởi tố, bắt tạm giam đối với 3 đối tượng để làm rõ về hành vi vận chuyển trái phép chất ma tuý
trai nghiem nghe lam giay ban cua dong bao dao do o ha giang

Trải nghiệm nghề làm giấy Bản của đồng bào Dao đỏ ở Hà Giang

Giấy Bản là sản phẩm làm từ cây vầu non, được sử dụng trong tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên vào dịp lễ, tết... Cây vầu non được chẻ nhỏ, ngâm trong nước vôi, sau đó ngâm tiếp với nước một thời gian, đem nghiền và trộn với dung dịch chứa nhựa của một loại cây rừng. Từ hỗn hợp nguyên liệu này, người dân sẽ tráng thành những tấm giấy Bản...
clip nhom doi tuong manh dong dung hung khi dai ca met cuop tai san trong dem

Clip nhóm đối tượng mạnh động dùng hung khí dài cả mét cướp tài sản trong đêm

Ngày 16/3, Phòng Cảnh sát hình sự Công an TP Hà Nội phối hợp Công an quận Hà Đông đã bắt giữ 4 đối tượng để điều tra về hành Cướp tài sản. Các đối tượng này chủ yếu đã bỏ học, cùng nhau chế hung khí nguy hiểm dài cả mét sau đó đi khống chế, đe doạ những người đi đường trong đêm tối và cướp tài sản. Trước đó, nhóm đối tượng này đã cướp một xe máy của anh N.Đ.C. trên đường Lĩnh Nam, Vĩnh Hưng, Hoàng Mai, Hà Nội.
bao phap luat viet nam ky hop tac tai tro voi lien doan cau may viet nam

Báo Pháp luật Việt Nam ký hợp tác, tài trợ với Liên Đoàn Cầu mây Việt Nam

Báo Pháp luật Việt Nam và Liên Đoàn Cầu mây Việt Nam đã thực hiện lễ ký kết thỏa thuận hợp tác truyền thông và tài trợ đội tuyển cầu mây quốc gia Việt Nam.
tang cuong phoi hop truyen thong chinh sach phap luat giua bo tu phap va bo thong tin va truyen thong

Tăng cường phối hợp truyền thông chính sách pháp luật giữa Bộ Tư pháp và Bộ Thông tin và Truyền thông

thoi hoc sinh dang nho cua thap nien 2000 duoc tai hien qua sach tranh

Thời học sinh đáng nhớ của thập niên 2000 được tái hiện qua sách tranh

Bốn năm sau khi ra mắt 199 Mấy – Hồi Ấy Làm Gì?, hai tác giả Trang Neko và X.Lan quay trở lại với một ấn phẩm sách tranh đề tài trường học lấy nhan đề HỌC SINH CHÚNG MÌNH 2000 HỒI ẤY