Trong số những đặc sản của tỉnh Hải Dương thì bánh gai Ninh Giang là món quà được nhiều người ưa chuộng, trở thành một trong những đặc sản nổi tiếng.
|
Ảnh minh họa nguồn internet. |
Cách thành phố Hải Dương khoảng 30km, thị trấn Ninh Giang (huyện Ninh Giang, Hải Dương) từ lâu đã được nhiều du khách biết đến với sản phẩm bánh gai truyền thống khá nổi tiếng.
Nghề làm bánh gai nơi đây, có từ bao giờ chưa thấy tài liệu nào ghi chép nhưng nhiều năm về trước thường chỉ được dùng trong những ngày lễ Tết, giỗ,.. Sở dĩ, bánh gai trở nên phổ biến và được nhiều người ưa chuộng bởi vẻ ngoài mộc mạc được gói bằng những chiếc lá chuối khô cùng với màu sắc đen nhánh và hương vị đặc trưng.
Để làm ra chiếc bánh ngon, đạt tiêu chuẩn người thợ phải khéo léo, kỹ lưỡng, công phu trong từng giai đoạn. Gạo là loại đặc sản nếp cái Hoa Vàng Kinh Môn nổi tiếng cả nước. Mật phải thật ngọt, đun nóng để trộn cho dễ. Lá gai phải là lá gai nếp thì bánh mới dẻo và có mùi thơm. Lá gai được rửa sạch cho vào nồi ninh nhừ. Ninh xong đem rửa sạch rồi muối, ủ bằng đường 2-3 ngày.
Khi lá đã được muối ngấu, người thợ mới dùng chày giã nát lá, lọc lấy bột mịn rồi đem trộn với bột nếp, tỷ lệ bột lá/bột nếp sẽ quyết định chất lượng của lớp áo bánh. Nhân bánh cũng được chuẩn bị công phu, mỡ cổ lợn được muối bằng đường thật khéo, sao cho mỡ lợn không còn ngấy, có độ giòn như mứt bí.
Bắt đầu từ đỗ xanh bỏ vỏ, ngâm đãi thật sạch đồng thời cho hạt đỗ mọng nước. Đem luộc đỗ lên sao cho hạt đỗ bở tơi, vừa xốp lại vừa mịn mà vẫn giữ được màu vàng óng dậy lên mùi thơm bùi đặc trưng của đỗ rồi giã nhuyễn. Hạt sen chế biến để mỗi hạt đều mềm và không nát, còn nguyên hương vị. Bột gạo nếp, bột lá gai được trộn đều với mật để làm vỏ bánh.
Khi trộn bột, càng vắt lâu thì bánh càng dẻo càng mềm mại thơm ngon. Người Ninh Giang không luộc bánh gai mà hấp trong khoảng hai giờ đến khi bánh dậy mùi thơm ngậy đặc trưng.
Người dân dùng vạc hoặc nồi to, quây xung quanh bằng cót, dùng bao tải bọc ngoài để giữ nhiệt. Tùy theo số lượng mỗi mẻ hấp hoặc trọng lượng bánh to hay nhỏ mà tính thời gian hấp khác nhau, khi bánh chín, vớt ra để cho nguội và ráo hơi nước. Bánh ngon phải đạt yêu cầu dẻo, dai, nhân trắng, thơm ngon...
Khi bánh nguội, cắt bỏ dây buộc, sau đó xếp 5 chiếc buộc thành một gói trên có đính kèm nhãn mác của cơ sở sản xuất. Ngày nay bánh gai được sản xuất bằng công nghệ hiện đại rất nhiều, nhưng cách làm thì vẫn phải thực hiện như xưa và một số công đoạn vẫn phải làm thủ công. Khi ăn bánh với vị ngọt mà thanh, vị ngậy mà không ngán, dẻo mịn từ vỏ bánh đến mềm xốp của nhân bánh.
Nghề sản xuất bánh gai hiện nay không chỉ phát triển ở Ninh Giang mà còn phát triển ở nhiều nơi khác trong tỉnh Hải Dương, cũng đã có mặt tại nhiều địa phương trong cả nước như Nam Định, Thanh Hóa,...
Tuy nhiều vùng làm bánh gai nhưng bánh gai Ninh Giang vẫn được nhiều người tiêu dùng chọn lựa như một món quà quê giản dị, đậm đà hương vị, được dùng trong lễ, tết, rằm, cúng giỗ tổ tiên, lễ cưới hỏi,... theo phong tục Việt Nam.