Hà Nội 22 °C
TP Hồ Chí Minh 33 °C
Hải Phòng 27 °C
Đà Nẵng 30 °C
Yên Bái 26 °C
  • Hà Nội Hà Nội 22°C
  • TP Hồ Chí Minh Hà Nội 33°C
  • Hải Phòng Hà Nội 27°C
  • Đà Nẵng Hà Nội 30°C
  • Yên Bái Hà Nội 26°C

Bản thuyết trình Hiến pháp "lãng mạn & đầy chất thơ"

Pháp luật hình sự
11/02/2019 11:00
Xuân Hoa
aa
Bản Hiến pháp năm 1946 gắn với câu chuyện về nhà trí thức cách mạng Đỗ Đức Dục. Ông là người trình bày bản thuyết trình Hiến pháp trước Quốc hội và bài thuyết trình đó được đánh giá là áng “hùng biện lãng mạn và đầy chất thơ” trong lịch sử lập hiến của Việt Nam.


Một số trang bản thảo bài thuyết trình Hiến pháp của cụ Đỗ Đức Dục.
Một số trang bản thảo bài thuyết trình Hiến pháp của cụ Đỗ Đức Dục.

Tìm đến Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III để tiếp cận tài liệu lưu trữ về những bản thảo viết tay của nhà trí thức cách mạng Đỗ Đức Dục, bao gồm cả bản thảo liên quan đến bản Hiến pháp năm 1946 nói riêng và tiến trình xây dựng luật từ thuở ban đầu của Nhà nước Việt Nam nói chung đang được lưu trữ ở đây, phóng viên báo Pháp luật Việt Nam đã hiểu rõ câu chuyện về bản thuyết trình Hiến pháp “lãng mạn và đầy chất thơ”.

Thời khắc lịch sử của bản Hiến pháp đầu tiên trong cõi Á Đông

Năm 1945, Cách mạng tháng Tám thành công, nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa ra đời. Ngày 3/9/1945, trong phiên họp đầu tiên của Chính phủ, Chủ tịch Hồ Chí Minh xác định một trong những nhiệm vụ cấp bách của Chính phủ là xây dựng một bản Hiến pháp để “tuyên bố với thế giới nước Việt Nam đã độc lập, đã có đủ mọi quyền tự do...”.

Ngày 2/3/1946, tại kỳ họp thứ nhất Quốc hội khóa I đã bầu ra Ban dự thảo Hiến pháp gồm 11 người, trong đó nhà trí thức cách mạng Đỗ Đức Dục giữ vai trò thư ký kiêm ủy viên thuyết trình. Sau một thời gian bàn bạc, xây dựng, tháng 10/1946 bản dự thảo Hiến pháp nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa đã hoàn thành. Tại kỳ họp thứ 2 của Quốc hội khóa I diễn ra tại Nhà hát Lớn ở Thủ đô Hà Nội, nội dung của bản dự thảo Hiến pháp cũng như bản thuyết trình của nhà trí thức cách mạng Đỗ Đức Dục đã thuyết phục được toàn thể đại biểu thông qua với sự nhất trí gần như tuyệt đối 240/242 phiếu thuận.

“Chúng tôi có thể nói rằng không một lúc nào, ở một điều khoản nào, chúng tôi không chú trọng và luôn luôn nhắc đến thực trạng của nước nhà. Chúng tôi không muốn coi Hiến pháp như một cái gì bất di bất dịch..., mà người ta phải tuyệt đối cung kính đến nỗi dù thực tế thay đổi sự sửa đổi cũng quá ư khó khăn. Trái lại Hiến pháp phải là cái gì theo sát sự sinh hoạt linh động, luôn tiến triển của nhân dân” - bản thuyết trình viết.

Sau này trong cuốn sách “Gương mặt của những người cùng thế hệ”, ông Vũ Đình Hòe nguyên Bộ trưởng Bộ Tư pháp đã có đoạn viết về thời khắc mà nhà trí thức cách mạng Đỗ Đức Dục hoàn thành bàn thuyết trình trước Quốc hội: “Hùng biện”, “đầy chất thơ” - đó không phải là những mỹ từ của tôi mà là của Giáo sư văn học Đặng Thai Mai chạy đến bắt tay Đỗ Đức Dục sau khi nghe bản thuyết trình sắc sảo của anh ngày 2/11/1946 về dự thảo Hiến pháp nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa.

Sau này khi nghiên cứu về ý nghĩa, giá trị của Hiến pháp năm 1946 cũng như sự kế thừa tư tưởng, nội dung cơ bản quan trọng của bản Hiến pháp này trong các Hiến pháp tiếp theo 1959,1980,1992,2013, nhiều học giả trong và ngoài nước đã nhận định: Với những nội dung tiến bộ và bản thuyết trình đầy “hùng biện và chất thơ” thì việc Chủ tịch Hồ Chí Minh đánh giá bản Hiến pháp năm 1946 là “bản Hiến pháp đầu tiên trong cõi Á Đông” vẫn là một cách nói rất khiêm nhường.

Một nhà luật học yêu dân tộc, nước nhà

Kể với phóng viên về người cha yêu quý của mình, bà Đỗ Thị Hồng Lạng bồi hồi nhớ: “Xuân Đỉnh - Từ Liêm vùng đất ven đô xung quanh Hồ Tây là quê hương của cha tôi. Khi là học trò trường Bưởi, cha tôi đã rất ngưỡng mộ những nhà yêu nước tiền bối như cụ Phan Chu Trinh.

Sau khi tốt nghiệp cử nhân loại ưu Trường Luật Đông Dương khóa 1935 -1938, cha tôi không ra làm quan hay làm cho bộ máy chính quyền Pháp mà chọn con đường dạy học tư vừa kiếm sống vừa thực hiện hoài bão “làm chính trị” để đấu tranh giành độc lập tự do cho dân tộc. Cũng trong giai đoạn này ông còn tham gia làm báo trong phong trào trí thức yêu nước.

Với nhiệt huyết và năng lực của mình, ngày 8/9/1945 cha tôi được Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Sắc lệnh bổ nhiệm Đổng lý Văn phòng Bộ quốc gia Giáo dục, tiếp sau là Thứ trưởng Bộ Giáo dục và là Thứ trưởng đầu tiên trong Chính phủ Việt Nam Dân chủ cộng hòa. Với tố chất của nhà giáo, nhà báo đã kinh qua hoạt động chính trị, năm 1949 cha tôi còn được giao là Giám đốc Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng...”.

Bà Đỗ Thị Hồng Lạng - con gái ông Đỗ Đức Dục.
Bà Đỗ Thị Hồng Lạng - con gái ông Đỗ Đức Dục.

“Sống thâm trầm, cha không mấy khi kể về cuộc đời mình cho con cái nghe, thế nên dù biết rằng cha trước là Ủy viên Tiểu ban Dự thảo Hiến pháp năm 1946, sau này là Ủy viên Ban chấp hành Hội Luật gia Việt Nam nhưng cũng không mấy khi cha kể về bản thuyết trình Hiến pháp được đánh giá là “hùng biện lãng mạn và đầy chất thơ” ấy. Còn nhớ có lần cha hồi tưởng lại chi tiết về lá cờ Việt Nam trong Hiến pháp rằng: “Cuộc đấu tranh không chỉ thu hẹp ở điểm cơ bản về cơ chế nhà nước mà còn diễn ra xung quanh việc quyết định những biểu trưng cụ thể của quốc gia như quốc kỳ và quốc ca. Các thế lực thù địch không muốn công nhận lá cờ đỏ sao vàng Việt Nam. Ở đây cuộc đấu tranh đã đụng đến một cái gì hết sức thiêng liêng, đánh vào tình cảm cách mạng sâu xa của nhân dân. Mãi đến lúc Bác Hồ đi Paris về, Bác mới tuyên bố dứt khoát không nhân nhượng gì hết vì lá cờ đỏ sao vàng đã từng phấp phới bay từ Đông sang Tây, là tượng trưng bất khả xâm phạm của dân tộc Việt Nam. Chính vì vậy mà ngay điều thứ ba của Hiến pháp năm 1946 đã trịnh trọng ghi: “Cờ của nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa nền đỏ giữa có sao vàng năm cánh...” - bà Hồng Lạng kể.

Qua hồi ức của con gái nhà trí thức cách mạng, một lần nữa có thể thấy “tinh thần lãng mạn cách mạng, khí thế của dân tộc như chim đại bàng vừa thoát xiềng vỗ những nhịp cánh đầu tiên bay tới những chân trời xán lạn” của bản thuyết trình Hiến pháp năm 1946 lại một lần nữa ngân lên.

Nhân kỷ niệm 72 năm ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu ra Quốc hội Việt Nam (6/1/1946 - 6/1/2018), đầu năm 2018, Văn phòng Quốc hội đã trao tặng một số bản sao hiện vật, tài liệu của nhà trí thức cách mạng Đỗ Đức Dục - Đại biểu Quốc hội khóa I, Ủy viên Tiểu ban Dự thảo Hiến pháp năm 1946 cho gia đình ông. Tại buổi trao tặng, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Đỗ Mạnh Hùng khẳng định: “Đây là những tài liệu có ý nghĩa trong việc xây dựng Hiến pháp năm 1946. Với phong cách của một nhà luật học, ngay khi đăng đàn trước Quốc hội đầu tiên, ông Đỗ Đức Dục đã để lại ấn tượng mạnh mẽ về một trí thức tài hoa. Bản thuyết trình của ông Đỗ Đức Dục được đánh giá có giá trị lớn về tư tưởng lập hiến của Quốc hội nước ta trong thời kỳ đầu”.

bài liên quan
TP.HCM tăng tốc khởi công siêu cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ

TP.HCM tăng tốc khởi công siêu cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ

Để có thể khởi công dự án trong năm 2025 theo kế hoạch, Đề án nghiên cứu xây dựng Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ phải được hoàn thiện để trình Thủ tướng Chính phủ ngay trong quý I này.
Kiến nghị khẩn xây mới Bệnh viện Tâm thần và Bệnh viện Chấn thương chỉnh hình TP.HCM

Kiến nghị khẩn xây mới Bệnh viện Tâm thần và Bệnh viện Chấn thương chỉnh hình TP.HCM

Xây dựng mới Bệnh viện Tâm thần và Bệnh viện Chấn thương chỉnh hình là hai nội dung quan trọng vừa được giám đốc Sở Y tế TP.HCM kiến nghị UBND TP.HCM xem xét.
TP.HCM chốt thời gian khởi công 6 dự án giao thông quan trọng

TP.HCM chốt thời gian khởi công 6 dự án giao thông quan trọng

Khép kín đường Vành đai 2 TP.HCM, Vành đai 4 TP.HCM, cầu Thủ Thiêm 4,… sẽ là những dự án giao thông quan trọng được khởi công dịp 30/4/2025.
Năm 2025 địa phương này sẽ có thêm 35.000 căn Nhà ở xã hội

Năm 2025 địa phương này sẽ có thêm 35.000 căn Nhà ở xã hội

Giám đốc Sở Xây dựng Trần Hoàng Quân cho biết, dự kiến đến ngày 30/4/2025, TP.HCM sẽ có nguồn nhà ở xã hội với trên 35.000 căn.
Quy định mới về cấp sổ đỏ cho đất không có giấy tờ

Quy định mới về cấp sổ đỏ cho đất không có giấy tờ

Luật Đất đai sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua quy định chi tiết các trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất không có giấy tờ sẽ được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Bệnh viện Đa khoa Hóc Môn, Thủ Đức, Củ Chi sẽ hoạt động trong năm 2024

Bệnh viện Đa khoa Hóc Môn, Thủ Đức, Củ Chi sẽ hoạt động trong năm 2024

Ba dự án bệnh viện cửa ngõ nghìn tỉ tại TP.HCM đang gấp rút 'cán đích', dự kiến cuối năm 2024, toàn bộ 3 bệnh viện sẽ đưa vào hoạt động chính thức.
Mới nhất
Đọc nhiều
Tăng cường quản lý thực hiện chương trình tích hợp, liên kết với nước ngoài

Tăng cường quản lý thực hiện chương trình tích hợp, liên kết với nước ngoài

Theo văn bản của Bộ GD&ĐT, một số cơ sở giáo dục thực hiện chương trình tích hợp, liên kết với nước ngoài chưa đảm bảo đúng quy định của pháp luật.
Chung kết cuộc thi “Em yêu biển, đảo quê hương”

Chung kết cuộc thi “Em yêu biển, đảo quê hương”

Sáng 28/3, Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 3 phối hợp với Ban Dân vận Tỉnh ủy Bến Tre, Thành ủy, UBND TP Bến Tre tổ chức vòng thi chung kết cuộc thi “Em yêu biển, đảo quê hương”.
Liên tiếp 4 người ở Hà Giang nghi bị chó dại cắn

Liên tiếp 4 người ở Hà Giang nghi bị chó dại cắn

Một con chó có lông màu vàng nghi bị dại, không rọ mõm chạy dọc theo tuyến đường QL2 khu vực huyện Bắc Quang (Hà Giang) cắn liên tiếp nhiều người.
Tin bài khác
Quảng Bình: Bắt giữ nhóm đối tượng, thu giữ hơn 10kg ma túy tổng hợp

Quảng Bình: Bắt giữ nhóm đối tượng, thu giữ hơn 10kg ma túy tổng hợp

Lực lượng Công an thu giữ chiếc va ly màu đen bên trong 26 gói nilon có chứa hơn 25.000 nghìn viên ma túy tổng hợp dạng thuốc lắc, có trọng lượng hơn 10kg.
TP.HCM: Khởi tố 27 đối tượng trong đường dây khai thác cát trái phép

TP.HCM: Khởi tố 27 đối tượng trong đường dây khai thác cát trái phép

Liên quan đến đường dây khai thác cát trái phép, Cơ quan Cảnh sát điều tra (PC01) - Công an TP.HCM đã khởi tố và xử lý hình sự tổng cộng 27 bị can.
Hà Nội: Tạm giữ 26 đối tượng mang hung khí đánh nhau gây mất an ninh trật tự

Hà Nội: Tạm giữ 26 đối tượng mang hung khí đánh nhau gây mất an ninh trật tự

Lực lượng chức năng vừa tạm giữ hình sự 26 đối tượng mang hung khí đuổi đánh nhau, gây mất an ninh trật tự trên địa bàn quận Hà Đông (Hà Nội).
Triệt phá ổ nhóm tàng trữ, mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy liên tỉnh

Triệt phá ổ nhóm tàng trữ, mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy liên tỉnh

Một đường dây tàng trữ, mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy vừa bị lực lượng chức năng Công an tỉnh Bình Thuận triệt phá, bắt giữ 5 đối tượng.
Khởi tố vụ án mua bán trái phép hóa đơn 730 tỉ đồng tại Hà Nam

Khởi tố vụ án mua bán trái phép hóa đơn 730 tỉ đồng tại Hà Nam

Cơ quan An ninh điều tra, Công an tỉnh Hà Nam đã khởi tố vụ án “In, mua bán trái phép hóa đơn” và “Trốn thuế” xảy ra từ năm 2022 trên địa bàn tỉnh Hà Nam.
Xác minh làm rõ vụ việc nữ sinh lớp 7 bị người đàn ông hành hung tại Hải Dương

Xác minh làm rõ vụ việc nữ sinh lớp 7 bị người đàn ông hành hung tại Hải Dương

Một nữ sinh học lớp 7 bị một người đàn ông hành hung, tát liên tục, sự việc được quay lại và đưa lên mạng xã hội khiến nhiều người bức xúc.
Hà Nội: Khởi tố các đối tượng giấu ma túy trong hộp mỹ phẩm mang đi bán

Hà Nội: Khởi tố các đối tượng giấu ma túy trong hộp mỹ phẩm mang đi bán

Tại cơ quan Công an, Huynh và Duy khai nhận đã bán ma túy cùng nhau, các đối tượng giấu ma túy trong hộp mỹ phẩm rồi đem bán.
Cảnh sát 141 bắt giữ 17 đối tượng có dấu hiệu phạm pháp hình sự

Cảnh sát 141 bắt giữ 17 đối tượng có dấu hiệu phạm pháp hình sự

Trong tuần qua, các tổ công tác 141 đã kịp thời ngăn chặn, đấu tranh hiệu quả với các loại tội phạm, phát hiện 16 vụ việc có dấu hiệu vi phạm, bắt giữ 17 đối tượng.
Bắt giữ khẩn cấp hai đối tượng tàng trữ nhiều hàng nóng, thực hiện hàng loạt vụ cướp tài sản

Bắt giữ khẩn cấp hai đối tượng tàng trữ nhiều hàng nóng, thực hiện hàng loạt vụ cướp tài sản

Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Đồng Nai vừa phối hợp với Công an tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu bắt khẩn cấp 2 đối tượng gây ra hàng loạt vụ cướp tài sản.
Thanh Hoá: Bắt 2 đối tượng mua bán vũ khí quân dụng

Thanh Hoá: Bắt 2 đối tượng mua bán vũ khí quân dụng

Lực lượng chức năng vừa bắt giữ 2 đối tượng Phạm Hải Đăng và Nguyễn Đăng Tài để điều tra về hành vi mua bán, tàng trữ, vận chuyển trái phép vũ khí quân dụng.
trai nghiem nghe lam giay ban cua dong bao dao do o ha giang

Trải nghiệm nghề làm giấy Bản của đồng bào Dao đỏ ở Hà Giang

Giấy Bản là sản phẩm làm từ cây vầu non, được sử dụng trong tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên vào dịp lễ, tết... Cây vầu non được chẻ nhỏ, ngâm trong nước vôi, sau đó ngâm tiếp với nước một thời gian, đem nghiền và trộn với dung dịch chứa nhựa của một loại cây rừng. Từ hỗn hợp nguyên liệu này, người dân sẽ tráng thành những tấm giấy Bản...
clip nhom doi tuong manh dong dung hung khi dai ca met cuop tai san trong dem

Clip nhóm đối tượng mạnh động dùng hung khí dài cả mét cướp tài sản trong đêm

Ngày 16/3, Phòng Cảnh sát hình sự Công an TP Hà Nội phối hợp Công an quận Hà Đông đã bắt giữ 4 đối tượng để điều tra về hành Cướp tài sản. Các đối tượng này chủ yếu đã bỏ học, cùng nhau chế hung khí nguy hiểm dài cả mét sau đó đi khống chế, đe doạ những người đi đường trong đêm tối và cướp tài sản. Trước đó, nhóm đối tượng này đã cướp một xe máy của anh N.Đ.C. trên đường Lĩnh Nam, Vĩnh Hưng, Hoàng Mai, Hà Nội.
bao phap luat viet nam ky hop tac tai tro voi lien doan cau may viet nam

Báo Pháp luật Việt Nam ký hợp tác, tài trợ với Liên Đoàn Cầu mây Việt Nam

Báo Pháp luật Việt Nam và Liên Đoàn Cầu mây Việt Nam đã thực hiện lễ ký kết thỏa thuận hợp tác truyền thông và tài trợ đội tuyển cầu mây quốc gia Việt Nam.
tang cuong phoi hop truyen thong chinh sach phap luat giua bo tu phap va bo thong tin va truyen thong

Tăng cường phối hợp truyền thông chính sách pháp luật giữa Bộ Tư pháp và Bộ Thông tin và Truyền thông

thoi hoc sinh dang nho cua thap nien 2000 duoc tai hien qua sach tranh

Thời học sinh đáng nhớ của thập niên 2000 được tái hiện qua sách tranh

Bốn năm sau khi ra mắt 199 Mấy – Hồi Ấy Làm Gì?, hai tác giả Trang Neko và X.Lan quay trở lại với một ấn phẩm sách tranh đề tài trường học lấy nhan đề HỌC SINH CHÚNG MÌNH 2000 HỒI ẤY