Trên bước đường gian nan trở về với công lý, bên cạnh sự kiên cường của những tù oan, còn có sự đấu tranh không mệt mỏi của nhiều luật sư, nhà báo.
Nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu: Trước đây cũng đã có một người dân đến nằm khóc và kêu cứu ở bụi tre trước nhà tôi. Tôi đã có lời nhờ đến các vị đương chức và sau đó vụ án cũng có được câu trả lời. Vụ án Hàn Đức Long được minh oan lần này cho thấy, cần nhìn nhận tỉ mỉ trong mọi sự việc, đề cao từng chi tiết nhỏ, và cái quan trong nhất là phải thẳng thắn khẳng định khi lẽ phải được phơi bày. Phải cảm ơn sự tận tâm, tận lực của những luật sư, nhà báo,những người không ai chỉ mặt đặt tên, nhưng họ thật sự đã làm nên những điều kỳ diệu mà cả xã hội này sẽ khắc ghi. |
Bước ngoặt đưa công lý trở về
Dù là ở những thời điểm khác nhau, nhưng ông Nguyễn Thanh Chấn, ông Huỳnh Văn Nén và ông Hàn Đức Long đều đã lần lượt được minh oan, trả tự do và trở về với gia đình, xã hội.
Để có được thành công vang dội này, dư luận và những người trong cuộc chưa bao giờ quên công lao của những luật sư, nhà báo – những người mở đường, những người đồng hành với các “tù oan” cho đến ngày lẽ phải được tìm thấy.
Trong vụ án Nguyễn Thanh Chấn, trên hành trình đi tìm công lý cho chồng mình, bà Nguyễn Thị Chiến, vợ ông Nguyễn Thanh Chấn đã nhiều lần tìm đến các văn phòng luật sư để nhờ hỗ trợ pháp lý. Luật sư Nguyễn Đức Biền là người đã trực tiếp bào chữa cho ông Nguyễn Thanh Chấn khi vụ án còn chưa đến hồi ngã ngửa.
Luật sư Biền cho rằng, chứng cứ vụ án mà các cơ quan tố tụng tỉnh Bắc Giang đưa ra không có gì cả ngoài mấy nhận định không logic.
|
Luật sư Lê Xuân Thảo - người có công lớn trong quá trình minh oan cho ông Hàn Đức Long đến chúc mừng ngày ông được tự do. |
Cụ thể, trong thời gian xảy ra vụ án, ông Chấn khai đến nhà một người dân gần đấy múc nước.Thực nghiệm điều tra chỉ hết 15 phút nhưng nhân chứng khai khoảng 30 phút.Vậy còn 15 phút nữa, ông Chấn đi đâu?
Luật sư Biền cũng chỉ rõ, các nhân chứng đều khai thấy ông Chấn bắt đầu đi khoảng 19h và về khoảng 19h30 phút, chỉ chênh 30 phút nên việc áng chừng thời gian cho thấy sự bất minh.
Những căn cứ ấy cùng với sự nỗ lực, minh bạch và dấn thân hết mình của luật sư cùng nhiều cộng sự khác, vụ án Nguyễn Thanh Chấn đã được đưa ra trước công luận và ông Chấn nhận được sự đồng tình lớn từ dư luận.
|
Ông Hàn Đức Long viết thư tay cảm ơn luật sư, nhà báo đã đồng hành giúp ông minh oan |
Ở vụ án Huỳnh Văn Nén, được sự đồng hành của các nhà báo và người dân địa phương, các luật sư Phạm Hồng Hải, Trần Vũ Hải, Bùi Đức Trường đã tham gia bào chữa cho ông Nén cùng 7 bị cáo khác đều là người thân thích trong gia đình ông Nén.
Sau đó, dù ông Huỳnh Văn Nén cùng những người khác trong gia đình được xác định bị oan sai trong "Vụ án vườn điều" nhưng ông Nén vẫn đang phải tiếp tục thi hành án tù chung thân do bị kết tội là thủ phạm trong vụ án bà Lê Thị Bông bị giết, cướp của tại Tân Minh, Hàm Tân, Bình Thuận. Ông Nén tiếp tục được các luật sư giải nỗi oan này.
Gia đình Huỳnh Văn Nén, nhiều nhà báo, luật sư, người dân huyện Hàm Tân, Bình Thuận đã gửi đơn thư đến Quốc hội, Tòa án Nhân dân tối cao (TANDTC), Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao (VKSNDTC) để kêu oan cho Nén.
|
Ông Nguyễn Thanh Chấn và ông Huỳnh Văn Nén sau khi được minh oan đã có cuộc gặp gỡ, giao lưu tại tòa soạn Pháp luật Plus. |
Văn phòng Luật sư Trần Vũ Hải đã cử nhân viên gửi đơn, hồ sơ, tài liệu đến VKSNDTC, tìm cách gặp một số cán bộ VKSNDTC để trình bày.
Đến tháng 10/2014, với sự vào cuộc tích cực của luật sư, nhà báo Nguyễn Mỹ và dư luận,cùng với lá đơn của Nguyễn Phúc Thành tố giác Nguyễn Thọ - hung thủ thật sư trong vụ án này, Viện KSND tối cao kháng nghị, hủy án ông Huỳnh Văn Nén giết bà Lê Thị Bông.
Đến ngày 27/11/2015, Công an tỉnh Bình Thuận đã công bố quyết định đình chỉ điều tra bị can đối với ông Huỳnh Văn Nén. Lúc này, ông Nén mới chính thức được trả tự do.
|
Hai người tù oan thế kỷ Nguyễn Thanh Chấn và Huỳnh Văn Nén sau ngày được tự do đã có dịp giao lưu với độc giả cả nước tại tòa soạn Pháp luật Plus. Trong ảnh: Nhà báo Quốc Cường - Tổng Thư ký toà soạn Phapluatplus.vn đã tặng quà cho hai nhân vật tham gia giao lưu. |
Sau khi được minh oan và trả tự do, ông Hàn Đức Long đã viết thư tay cảm ơn những Luật sư, Nhà báo đã đồng hành trong suốt 11 năm trời ông và gia đình đi tìm công lý. Với tựa đề là "Lời cảm ơn", nội dung bức thư được ông Hàn Đức Long nêu rõ: Tôi là tử tù Hàn Đức Long, sau 11 năm 2 tháng 2 ngày với 4 bản án tử hình, đến nay, tôi đã được trả tự do. Tôi và gia đình vô cùng cảm ơn các luật sư, các phóng viên báo đài, đặc biệt là các luật sư ở Trung tâm tư vấn pháp lý - Liên đoàn luật sư Việt Nam cùng nhà báo Phạm Quốc Cường - (nay là Tổng Thư ký tòa soạn Pháp luật Plus - báo Pháp luật Việt Nam) đã tâm huyết, giúp đỡ để vụ án kết thúc. Nay tôi đã được trả tự do và gia đình vô cùng biết ơn!". |
Còn trong vụ án Hàn Đức Long, thời điểm năm 2011, vụ án Hàn Đức Long đã được đưa ra xét xử rất nhiều lần theo đơn kháng cáo của ông Hàn Đức Long nhưng lần nào kết quả cũng chỉ là án tử.
Trong lúc vụ án Hàn Đức Long rơi vào tuyệt vọng nhất, vào một buổi chiều cuối năm 2011, bà Nguyễn Thị Mai, vợ ông Hàn Đức Long tìm đến Trung tâm Tư vấn pháp luật, lúc đó ở địa chỉ số 9 Hồ Xuân Hương, Hà Nội để bày tỏ nỗi oan khiên của chồng mình.
Luật sư Lê Xuân Thảo - Giám đốc Trung tâm Tư vấn pháp luật đã cùng luật sư Vũ Thị Nga - Phó Giám đốc Trung tâm và nhiều luật sư khác đã trực tiếp động viên bà Mai, dành nhiều thời gian tâm huyết nghiên cứu vụ việc.
Luật sư Vũ Thị Nga sau này cùng với nhà báo Phạm Quốc Cường là những người trực tiếp theo dõi diễn biến vụ án, từ việc về gặp gia đình ông Hàn Đức Long, nhân chứng đến việc có mặt trong các lần thực nghiệm hiện trường để có được những nhận định khách quan.
Luật sư Lê Xuân Thảo cũng đã đại diện cho Trung tâm tư vấn pháp luật - Liên đoàn luật sư Việt Nam cầu cứu nguyên Tổng bí thư Lê Khả Phiêu.
Dưới sự tác động tích cực của nguyên Tổng bí thư Lê Khả Phiêu, Đến năm 2014, Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân Tối cao đã xét xử giám đốc thẩm lần hai, tuyên hủy bản án hình sự sơ thẩm lần hai và phúc thẩm lần hai đối với bị án Hàn Đức. Và sau đó, do không đủ căn cứ để kết tội ông Hàn Đức Long nên cơ quan tố tụng phải trả tự do cho ông.
|
Nhà báo Phạm Quốc Cường tại hiện trường vụ án năm xưa. |
Niềm tin vào công lý
Chỉ bằng niềm tin duy nhất vào công lý, các vụ án oan Nguyễn Thanh Chấn, Huỳnh Văn Nén và Hàn Đức Long đã lần lượt được đưa ra ánh sáng.
Khi công lý đã trở về, họ không khi nào quên những người đã dày công lao, tâm sức để đưa họ về với lẽ phải. Đó là những luật sư, nhà báo, là những người hàng xóm, những người chẳng quen biết, chẳng chung dòng máu, huyết thống nhưng đã vì chính nghĩa mà đấu tranh.
Sau khi được minh oan và trở về đoàn tụ cùng gia đình, chiều ngày 22/12/2015, hai người tù oan là ông Nguyễn Thanh Chấn và ông Huỳnh Văn Nén đã có buổi gặp gỡ tại tòa soạn Pháp luật Plus, báo Pháp luật Việt Nam.
|
Ông Hàn Đức Long đến cảm ơn Nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu sau ngày được minh oan. |
Tại đây, hai người tù oan đều không giấu được những cảm xúc mừng vui khôn xiết. Họ cũng đã thông qua nhịp cầu Pháp luật Plus gửi gắm những tình cảm, sự tri ân đối với các luật sư, nhà báo là ân nhân của mình.
Trong niềm vui dâng trào ấy, ông Nén đã có những phút trải lòng về cuộc đời đầy cay đắng và uất ức trong ròng rã 17 năm trời bị hàm oan.
|
Nhà báo Phạm Quốc Cường (bìa trái, hiện là Tổng thư ký tòa soạn chuyên trang Phapluatplus.vn), người đã đồng hành cùng gia đình ông Hàn Đức Long trong quá trình đi tìm công lý. |
Mặc dù vậy nhưng cả hai người tù oan ấy vẫn luôn tin vào Đảng, Nhà nước, vào sự trong sạch và công minh của pháp luật.
Để thể hiện lòng cảm ơn đối với ân nhân của mình, vào sáng 26/12/2016, ông Hàn Đức Long đã gửi bức thư tay cảm ơn những người đã đồng hành trong suốt 11 năm trời ông và gia đình đi tìm công lý.
Cùng ngày, ông Hàn Đức Long cùng gia đình cũng đã đến thăm và bày tỏ sự cảm ơn đối với Nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu.
Những hành động dù rất nhỏ ấy đã thể hiện tấm lòng tri ân và “uống nước nhớ nguồn” của những người từng mang trên mình nỗi oan khiên đằng đẵng…
Có nhiều luật sư, nhà báo tham gia trợ giúp miễn phí cho ông Nén như luật sư Trần Vũ Hải, luật sư Bùi Quang Nghiêm, luật sư Phạm Hồng Hải, luật sư Phạm Công Út, luật sư Lê Minh Nhân, luật sư Nguyễn Quynh; nhà báo Nguyễn Mỹ… Họ cùng làm kiến nghị, phân tích pháp lý để yêu cầu trả tự do cho Huỳnh Văn Nén. Có nhiều luật sư, nhà báo có công lớn trong quá trình minh oan cho ông Nguyễn Thanh Chấn, Hàn Đức Long như luật sư Nguyễn Đức Biền, luật sư Vũ Thị Nga, luật sư Ngô Ngọc Trai, luật sư Quách Thành Lực…, nhà báo Phạm Quốc Cường, Nguyễn Hoàng Long, Nguyễn Văn Bắc, Cao Văn Tuân, Nguyễn Xuân Thái, Nguyễn Hoàng Sang, Nguyễn Quyết, Nguyễn Phương Yên… |